Bảng So Sánh Sữa Mẹ và Sữa Công Thức [Update 2024]

Sữa công thức là một lựa chọn thay thế hoàn hảo cho sữa mẹ trong một số trường hợp. Sữa công thức cũng đem lại rất nhiều lợi ích cho cả mẹ và bé trong quá trình nuôi dưỡng trẻ sơ sinh. Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt của sữa mẹ và sữa công thức, hãy theo dõi bảng so sánh trong bài viết dưới đây!

Nội dung chính So sánh sữa mẹ và sữa công thức Thành phần dinh dưỡng Lợi ích sức khỏe Chi phí và sự tiện lợi Sự kết nối giữa mẹ và con Sữa mẹ hay sữa công thức tốt hơn? Giải đáp vấn đề của cha mẹ xoay quanh sữa mẹ và sữa công thức

So sánh sữa mẹ và sữa công thức

Trong phần này, chúng tôi sẽ so sánh sữa mẹ và sữa công thức trên 4 phương diện: thành phần dinh dưỡng, lợi ích sức khỏe, chi phí và sự tiện lợi, sự kết nối giữa mẹ và con.

Thành phần dinh dưỡng

	Sữa mẹ	Sữa công thức
Mùi vị	Sữa mẹ có mùi thơm đặc trưng. Mùi này có thể thay đổi 1 chút theo thời gian và thực phẩm mẹ ăn.	Mùi vị cố định, ít thay đổi.
Thành phần dinh dưỡng
Đạm	- Chứa hai loại protein chính là whey và casein, với tỷ lệ khoảng 60% whey và 40% casein. Tỷ lệ này giúp trẻ sơ sinh dễ tiêu hóa và hấp thu, tránh tình trạng táo bón. - Whey protein có tính chất dễ tiêu, cung cấp các yếu tố miễn dịch như lactoferrin và kháng thể IgA, bảo vệ trẻ khỏi nhiễm trùng.	- Thường chứa đạm từ sữa bò với tỷ lệ whey và casein gần bằng nhau hoặc nghiêng về casein nhiều hơn. Điều này làm cho sữa công thức khó tiêu hóa hơn so với sữa mẹ. - Thiếu các thành phần miễn dịch tự nhiên như lactoferrin trong sữa mẹ. - Một số loại sữa công thức đặc biệt có thể được tăng cường thêm whey để phù hợp với trẻ có hệ tiêu hóa nhạy cảm.
Chất béo	- Rất phong phú và bao gồm các axit béo không bão hòa đa như DHA và ARA, cần thiết cho sự phát triển của não bộ và mắt của trẻ - Giàu cholesterol - Tự động điều chỉnh theo nhu cầu của cơ thể trẻ. - Chứa enzyme lipase, giúp phá vỡ và tiêu hóa chất béo, hỗ trợ bé hấp thu chất béo dễ dàng hơn.	- Thường là hỗn hợp của dầu thực vật (như dầu cọ, dầu đậu nành, hoặc dầu hướng dương). - Bổ sung DHA và ARA tổng hợp, hiệu quả thấp hơn so với DHA, ARA tự nhiên có trong sữa mẹ. - Không có cholesterol. - Không điều chỉnh được theo nhu cầu của trẻ. - Không chứa enzyme lipase nên quá trình tiêu hóa chất béo phụ thuộc hoàn toàn vào hệ tiêu hóa của bé.
Carbohydrates	- Carbohydrates chính là lactose, cung cấp năng lượng và hỗ trợ sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong đường ruột. - Giàu oligosaccharides giúp đường ruột khỏe mạnh, bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nhiễm trùng	- Sữa công thức cũng sử dụng lactose, nhưng trong một số loại có thể chứa thêm các carbohydrate khác như maltodextrin nên việc tiêu hóa diễn ra chậm và khó khăn hơn. - Không có oligosaccharides tự nhiên. - Một số loại sữa công thức có bổ sung prebiotics và probiotics để hỗ trợ đường ruột
Vitamin và khoáng chất	- Chứa hầu hết các vitamin và khoáng chất mà trẻ cần trong những tháng đầu đời với tỷ lệ cân bằng giúp bé dễ hấp thu. - Trẻ hấp thụ tốt hơn, đặc biệt là kẽm, sắt và canxi nhờ các yếu tố đồng hóa trong sữa mẹ. - Chứa nhiều chất chống oxy hóa selen - Hàm lượng vitamin D và sắt trong sữa mẹ thấp	- Khả năng hấp thu một số khoáng chất từ sữa công thức không hiệu quả, đặc biệt là sắt (chỉ từ 5-10%) - Được bổ sung vitamin và khoáng chất, bao gồm cả vitamin D và sắt với hàm lượng cao hơn sữa mẹ.
Enzyme và hormone	- Chứa nhiều enzyme tốt cho tiêu hoá (lipase, amylase…), hỗ trợ bé hấp thu dinh dưỡng một cách hiệu quả. - Chứa nhiều loại hormone điều chỉnh sự thèm ăn, trao đổi chất và phát triển của trẻ (thyroid, prolactin, oxytocin,leptin…)	- không chứa enzyme tiêu hóa tự nhiên, khiến việc tiêu hóa phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng của hệ tiêu hóa của bé. - Không chứa enzyme và hormone tự nhiên, do đó không có các tác dụng điều tiết tự nhiên như sữa mẹ
Hàm lượng dinh dưỡng	Thay đổi theo thời gian, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của trẻ trong từng giai đoạn	Cố định, không thay đổi. Mẹ buộc phải thay đổi sữa khi bé bước sang giai đoạn phát triển mới

Từ bảng so sánh sữa mẹ và sữa tăng cân cho bé trên, có thể thấy sữa mẹ vượt trội hơn hẳn sữa công thức về hàm lượng chất dinh dưỡng. Ngoài việc chứa tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết, sữa mẹ còn có thể thay đổi hàm lượng theo nhu cầu của cơ thể trẻ.

Lợi ích sức khỏe

Không chỉ có sự khác biệt nhất định về thành phần dinh dưỡng, lợi ích mà sữa mẹ và sữa công thức đem lại cũng khác nhau. Cụ thể:

Khả năng tiêu hóa

Sữa mẹ dễ tiêu hóa hơn do chứa các enzyme hỗ trợ tiêu hóa tự nhiên. Do đó, trẻ bú mẹ ít gặp các vấn đề về tiêu hóa như táo bón hoặc tiêu chảy hơn so với trẻ uống sữa công thức. Protein trong sữa mẹ cũng là dạng lỏng hòa tan nên trẻ sẽ dễ dàng tiêu hóa.

Trong khi đó, đa phần sữa công thức đều có thành phần là đạm bò, protein chủ yếu là casein, dễ tạo thành vón cục khi đi vào dạ dày. Vì vậy, trẻ sẽ cần nhiều thời gian hơn để tiêu hóa.

Hệ miễn dịch và phòng ngừa bệnh tật

Sữa mẹ chứa kháng thể tự nhiên giúp bảo vệ bé khỏi các bệnh nhiễm trùng và vi khuẩn. Trong sữa mẹ đã tồn tại tất cả những kháng thể chống lại các bệnh nhiễm khuẩn mà người mẹ từng mắc phải. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ bú mẹ có nguy cơ mắc bệnh về hô hấp và tiêu hóa thấp hơn so với trẻ uống sữa công thức.

Trong khi đó, sữa công thức lại thiếu các yếu tố miễn dịch như lactoferrin và kháng thể IgA. Mặc dù hiện nay trong một số dòng sữa công thức đã bổ sung thêm kháng thể IgG từ sữa non Colostrum nhưng lượng kháng thể đó vẫn kém hơn so với sữa mẹ.

Sự phát triển trí não

Sữa mẹ chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển não bộ, đặc biệt là DHA và ARA. Đây là hai loại axit béo không no có vai trò quan trọng trong việc phát triển hệ thần kinh và thị giác của bé. DHA và ARA trong sữa mẹ có nguồn gốc tự nhiên, dễ hấp thụ và đã được chứng minh có lợi cho sự phát triển trí tuệ và nhận thức của trẻ. Ngoài ra, sữa mẹ còn chứa các hormone và yếu tố tăng trưởng, góp phần quan trọng vào sự phát triển trí não toàn diện của trẻ, điều mà sữa công thức không có.

Mặc dù hiện nay, một số loại sữa công thức thường đã được bổ sung DHA và ARA. Tuy nhiên, đây là các chất có nguồn gốc nhân tạo hoặc chiết xuất từ các nguồn khác. Do đó, nó có thể không mang lại hiệu quả tối ưu như từ sữa mẹ.

Giảm nguy cơ dị ứng

Sữa mẹ giúp giảm nguy cơ dị ứng cho trẻ nhờ vào việc chứa các yếu tố điều hòa miễn dịch và kháng viêm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ bú sữa mẹ có nguy cơ thấp hơn mắc các loại dị ứng, như dị ứng thức ăn, eczema, và hen suyễn. Nguyên nhân là sữa mẹ không chỉ nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa mà còn giúp phát triển hệ miễn dịch của trẻ theo cách tự nhiên, cân bằng.

Sữa công thức, đặc biệt là loại sữa làm từ đạm bò hoặc đậu nành, có thể gây dị ứng ở một số trẻ. Nguyên nhân là do đạm từ sữa bò dễ gây ra phản ứng dị ứng hơn so với đạm trong sữa mẹ. Mặc dù một số loại sữa công thức đã được thủy phân để giảm nguy cơ dị ứng nhưng không thể đạt được hiệu quả phòng ngừa tốt như sữa mẹ tự nhiên.

Phòng ngừa bệnh mãn tính

Trẻ bú sữa mẹ có nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch thấp hơn so với trẻ ti sữa công thức. Nguyên nhân là do trong sữa mẹ có các hormone điều chỉnh sự thèm ăn, quá trình tiêu hóa và trao đổi chất (leptin, ghrelin…). Điều này giúp trẻ phát triển thói quen ăn uống lành mạnh từ sớm, giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính trong tương lai.

Ngược lại, sữa công thức không chứa các hormone tự nhiên như leptin hay ghrelin. Thành phần dinh dưỡng của sữa công thức cũng không tối ưu hóa quá trình trao đổi chất của trẻ như sữa mẹ. Do đó, trẻ có nguy cơ cao mắc các vấn đề sức khỏe liên quan đến béo phì và tiểu đường nếu không có một chế độ dinh dưỡng đúng cách.

Chi phí và sự tiện lợi

	Sữa mẹ	Sữa công thức
Chi phí	- Miễn phí - Chi phí liên quan: máy hút sữa, túi trữ sữa...	- Chi phí cao - Chi phí liên quan: dụng cụ pha sữa, khử trùng bình sữa
Sự tiện lợi	- Linh hoạt, không cần mang theo nhiều đồ khi ra ngoài - Yêu cầu mẹ luôn gần bé, bất tiện về mặt thời gian khi đi làm, lịch trình bận rộn. - Bất tiện trong việc quay lại công việc	- Phải chuẩn bị và pha chế - Cần tiệt trùng và bảo quản - Chia sẻ trách nhiệm nuôi dưỡng với thành viên khác trong gia đình, giúp mẹ có thêm thời gian nghỉ ngơi hoặc làm việc. - Linh hoạt trong việc quay lại công việc

Sự kết nối giữa mẹ và con

Bên cạnh các yếu tố trên, sữa mẹ và sữa công thức còn khác nhau ở một điểm. Đó chính là sự kết nối giữa mẹ và con. Tiếp xúc thân thể giữa mẹ và con trong quá trình cho con bú sẽ làm cho bé cảm thấy thoải mái và an toàn hơn. Khi ở trong vòng tay mẹ, bé sẽ cảm nhận được sự che chở và yêu thương. Sự kết nối này không chỉ tốt cho bé mà còn tốt cho người mẹ. Khoảng thời gian ở cùng con và cho con bú sẽ giúp người mẹ thả lỏng tinh thần và giảm bớt mệt mỏi. Ngược lại, với sữa công thức, sự kết nối này có thể ít hơn do bé bú qua bình và thiếu sự tiếp xúc trực tiếp với mẹ.

Sữa mẹ hay sữa công thức tốt hơn?

Từ những thông tin so sánh ở trên, hẳn các mẹ cũng phần nào có được câu trả lời của riêng mình cho câu hỏi “sữa mẹ tốt hay sữa công thức tốt?”. Vậy từ phía các chuyên gia sẽ có kết luận gì, đâu mới là lựa chọn tốt nhất cho trẻ nhỏ?

Khuyến nghị từ chuyên gia

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các tổ chức y tế khác, nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và tiếp tục kết hợp bú mẹ với ăn dặm cho đến ít nhất 2 tuổi. Sữa mẹ được coi là nguồn dinh dưỡng tối ưu nhất cho trẻ sơ sinh vì nó cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết và bảo vệ trẻ khỏi bệnh tật.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp như mẹ mất sữa, không đủ sữa hoặc không thể cho con bú do lý do sức khỏe hoặc điều kiện công việc, sữa công thức sẽ là sự thay thế an toàn và hợp lý để đảm bảo trẻ nhận đủ dinh dưỡng. Mẹ cũng có thể kết hợp sữa công thức và sữa mẹ trong trường hợp không đủ sữa để đảm bảo trẻ vừa nhận được dinh dưỡng quý từ sữa mẹ mà vẫn đủ lượng dưỡng chất cần thiết.

Nên cho trẻ sử dụng loại sữa nào?

Sữa công thức và sữa mẹ đều có những ưu điểm riêng. Việc lựa chọn giữa sữa mẹ và sữa công thức phụ thuộc vào nhu cầu và hoàn cảnh của từng gia đình. Nếu mẹ có thể cho con bú, sữa mẹ là lựa chọn tốt nhất. Tuy nhiên, nếu điều kiện không cho phép, sữa công thức vẫn là giải pháp hợp lý và an toàn, cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ, đáp ứng nhu cầu về thể trạng của trẻ để trẻ tăng trưởng toàn diện.

>>> Đừng bỏ qua: [MỚI NHẤT] Top 10 loại sữa giống sữa mẹ nhất hiện nay

Giải đáp vấn đề của cha mẹ xoay quanh sữa mẹ và sữa công thức

Nếu vẫn chưa biết sữa mẹ tốt hay sữa công thức tốt, mẹ có thể xem thêm một số câu hỏi dưới đây để có quyết định của riêng mình.

Sữa mẹ trữ đông và sữa công thức sữa nào tốt hơn?

Nếu được trữ đông đúng cách, sữa mẹ vẫn giữ nguyên được giá trị dinh dưỡng. Mặc dù trong quá trình bảo quản tủ đông, hàm lượng vitamin C và các tế bào bạch cầu trong sữa có thể bị giảm sút một phần nhưng các chất dinh dưỡng quan trọng khác như protein, chất béo, vitamin, enzyme và kháng thể quan trọng vẫn được giữ nguyên vẹn. Vì vậy, xét về mặt dinh dưỡng, sữa mẹ nếu được trữ đông đúng cách vẫn tốt hơn sữa công thức.

Sữa công thức và sữa mẹ uống cách nhau bao lâu?

Trong một số trường hợp đặc biệt, cần cho bé sử dụng kết hợp cả sữa mẹ và sữa công thức, mẹ nên cho bé uống 2 loại sữa cách nhau 2 - 3 giờ để đảm bảo hệ tiêu hóa của bé xử lý được cả hai loại sữa mà không bị rối loạn. Nếu mẹ không đủ sữa để bé bú no trong một cữ, mẹ nên ưu tiên cho bé ti sữa mẹ trước rồi mới chuyển sang sữa công thức để tránh lãng phí sữa mẹ.

>>> Chi tiết tại: sữa công thức và sữa mẹ uống cách nhau bao lâu

Pha sữa mẹ với sữa công thức được không?

Mặc dù cách này không được khuyến khích nhưng mẹ vẫn có thể trộn chung hai loại sữa với nhau. Tuy nhiên, khi mix 2 loại sữa công thức và sữa mẹ cần phải đảm bảo các nguyên tắc an toàn để tránh làm mất cân bằng dinh dưỡng của cả hai loại sữa và ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa của bé. Mẹ có thể tham khảo cách trộn 2 loại sữa trong bài viết này.

Việc lựa chọn giữa sữa công thức và sữa mẹ phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Mỗi loại sữa đều có những lợi ích riêng, ba mẹ nên lắng nghe sức khỏe của con và tham khảo ý kiến từ các chuyên gia y tế để đưa ra quyết định tốt nhất. Hi vọng những thông tin trên sẽ giúp mẹ đưa ra được quyết định của mình.