Kinh nghiệm chăm sóc trẻ sinh mổ mẹ nào cũng nên biết

Trẻ sinh mổ có thể gặp nhiều vấn đề sức khỏe hơn so với trẻ sinh thường do không nhận được lợi khuẩn từ âm đạo của người mẹ. Vì vậy, các bé cần có sự quan tâm chăm sóc đặc biệt từ ba mẹ. Bài viết này sẽ chia sẻ những kinh nghiệm hữu ích giúp ba mẹ chăm sóc trẻ sinh mổ một cách tốt nhất, hạn chế các vấn đề về sức khỏe. Mời ba mẹ tham khảo nhé!

Các vấn đề về sức khỏe trẻ sinh mổ thường gặp phải

Mặc dù sinh mổ là phương pháp sinh phổ biến. Thế nhưng, do tác động từ quá trình phẫu thuật, thuốc tê… mà trẻ sinh mổ có thể gặp một số vấn đề sức khỏe như:

Dễ gặp các vấn đề về hô hấp

Dựa trên kết quả của nhiều nghiên cứu khoa học, trẻ sinh mổ có nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp cao gấp 1,3 lần so với trẻ sinh thường. Nguyên nhân chính là do trẻ sinh mổ sẽ không phải trải qua các cơn co thắt của âm đạo, cổ tử cung, dẫn đến nước ối trong phổi không được ép sạch. Điều này khiến trẻ sinh mổ có nguy cơ cao bị đọng dịch nhầy ở phổi, dễ khò khè, khó thở và mắc các bệnh hô hấp sau này.

Chăm sóc trẻ sinh mổ để tránh các vấn đề hô hấp

Hệ tiêu hóa non nớt

Trẻ sinh mổ thường bị thiếu hụt một lượng lớn vi sinh vật có lợi từ mẹ do không đi qua đường âm đạo của trẻ. Không chỉ vậy, trẻ sinh mổ còn gặp hại khuẩn từ môi trường bệnh viện. Điều này khiến hại khuẩn chiếm ưu thế, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột - một trong những tác nhân quan trọng nhất đối với quá trình tiêu hóa của trẻ.

Chính sự thiếu hụt lợi khuẩn đã dẫn tới hệ vi sinh đường ruột nói riêng và hệ tiêu hóa của bé hoàn thiện chậm hơn. Điều này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe hệ tiêu hóa của bé sau này. Bé dễ gặp các vấn đề về tiêu hóa như: ợ hơi, trướng bụng, nôn trớ, táo bón, tiêu chảy… Thậm chí, hệ tiêu hóa non nớt còn ảnh hưởng tới việc hấp thu dưỡng chất, gây cản trở cho sự phát triển thể chất của trẻ.

Hệ miễn dịch kém hơn trẻ sinh thường

Hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Khi hệ tiêu hóa của trẻ sinh mổ kém, hệ miễn dịch cũng bị ảnh hưởng theo. Hơn nữa, đường ruột lại được coi là “nhà máy” sản xuất 70% – 80% tế bào miễn dịch của trẻ, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc xây dựng hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Chính vì vậy, thiếu hụt lợi khuẩn ban đầu sẽ khiến hệ miễn dịch của trẻ sinh mổ phát triển chậm hơn và dễ bị tổn thương hơn so với trẻ sinh thường. Một số nghiên cứu cũng đã chứng minh tỷ lệ mắc các vấn đề về hệ miễn dịch ở trẻ sinh mổ cao gấp 1,5 lần trẻ sinh thường. Trong khi trẻ sinh thường chỉ cần 10 - 15 ngày để hoàn thiện hệ miễn dịch thì trẻ sinh mổ lại tốn tới tận 6 tháng. Đây cũng là nguyên nhân khiến trẻ sinh mổ dễ bị ốm hơn trẻ sinh thường.

Trẻ sinh mổ dễ gặp vấn đề sức khỏe

Tâm lý trẻ bị tác động

Ngoài các vấn đề về hô hấp, tiêu hóa, miễn dịch, trẻ còn có thể gặp những tác động về tâm lý. Nguyên nhân chủ yếu là do thời gian cách ly sau mổ, bé không được bú mẹ sớm. Vì vậy, nó có thể gây ra sự lo lắng, căng thẳng ở trẻ sơ sinh. Bên cạnh đó, dù hiếm gặp nhưng trẻ sinh mổ vẫn có nguy cơ bị chấn thương trong quá trình phẫu thuật. Sự tác động này cũng gây ảnh hưởng tới tâm lý của bé.

Kinh nghiệm chăm sóc trẻ sinh mổ ba mẹ cần biết

Để giúp trẻ khỏe mạnh hơn, hạn chế các vấn đề về sức khỏe do sinh mổ, ba mẹ nên thực hiện các biện pháp chăm sóc trẻ đặc biệt. Cụ thể:

Da kề da càng sớm càng tốt

Đối với những trẻ sinh mổ, hoạt động da kề da ngay sau sinh chính là món quà đầu đời quý giá và quan trọng mà mẹ có thể dành tặng bé. Mặc dù không được tiếp xúc trực tiếp với những vi khuẩn có lợi trong âm đạo như những trẻ sinh thường, nhưng da kề da sẽ giúp kích thích sự phát triển của hệ vi sinh đường ruột, từ đó tăng cường hàng rào miễn dịch của trẻ.

Hoạt động này cũng giúp giữ ấm trẻ, tránh bị hạ thân nhiệt ngay sau khi sinh. Khi được tiếp xúc da kề da với mẹ, trẻ sẽ theo bản năng tìm tới vú người mẹ, khả năng bú cũng tốt hơn. Thậm chí, không chỉ bé mà mẹ cũng sẽ cảm thấy an tâm, giảm bớt tâm lý lo lắng khi được ôm con ngay sau khi vượt cạn thành công. Phương pháp này cũng là cách gắn kết tình cảm mẹ con tốt nhất. Vì vậy, nên cho trẻ da kề da càng sớm càng tốt.

Da kề da là bước chăm sóc trẻ sinh mổ đầu tiên

Chủ động theo dõi hơi thở của trẻ

Dù cho bé da kề da sớm, mẹ vẫn cần chú ý tới hơi thở của trẻ để đảm bảo con không gặp phải tình trạng thở nhanh thoáng qua. Đây là tình trạng thường xảy ra ở trẻ sinh mổ do trong quá trình sinh mổ không có các cơn co thắt tử cung của mẹ nên dịch nhầy vẫn còn sót lại trong phổi, khiến bé khó thở, thậm chí suy hô hấp.

Biểu hiện rõ nhất của tình trạng này là bé thở rất nhanh, lên tới 60 nhịp/phút hoặc thở rất chậm và khó nhọc. Nếu bé có các dấu hiệu khác như bú kém, khó thở, da tím tái, thở gấp thì mẹ cần liên hệ bác sĩ ngay để xử lý kịp thời.

Mặc dù các bác sĩ sẽ theo dõi bé trong vài giờ đầu để chẩn đoán bé có bị mắc chứng thở nhanh thoáng qua hay không. Tuy nhiên, mẹ cũng nên chủ động quan sát bé tại nhà thường xuyên để phát hiện kịp thời khi bé có triệu chứng.

Cho trẻ ti sữa mẹ sớm

Sữa mẹ không chỉ là nguồn dinh dưỡng mà còn là một loại “vắc xin” tự nhiên giúp bảo vệ trẻ sơ sinh. Đối với trẻ sinh mổ, sữa mẹ lại càng quan trọng. Đây là phương pháp tốt nhất, nhanh nhất để trẻ sinh mổ thu hẹp khoảng cách miễn dịch so với trẻ sinh thường.

Kinh nghiệm chăm sóc trẻ sinh mổ là cho ti sữa mẹ

Trong sữa mẹ có nhiều dưỡng chất giúp cho bé phát triển một cách toàn diện. Nổi bật nhất là:

• HMO: Đại dưỡng chất nhiều thứ 3 có trong sữa mẹ, chỉ đứng sau lactose và chất béo. HMO có vai trò quan trọng trong việc xây dựng hệ tiêu hóa, miễn dịch khỏe mạnh cho trẻ. HMO không chỉ nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột, cân bằng hệ vi sinh mà còn ngăn vi khuẩn bám dính vào đường ruột, giảm thiểu các vấn đề hô hấp xảy ra ở trẻ nhỏ. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng HMO trong sữa mẹ giúp trẻ giảm tới 66% nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng.
• Nucleotides: Đây là dưỡng chất giúp kích thích quá trình sản xuất ra tới 5 loại kháng thể gồm IgA, IgE, IgD, IgM, IgG. Với trẻ sinh mổ, lượng kháng thể vốn đã bị thiếu hụt trong quá trình sinh thì Nucleotides vô cùng quan trọng. Nó giúp con có đề kháng, miễn dịch vững vàng, hạn chế ốm vặt.
• Bifidobacterium: Đây là chủng lợi khuẩn nhiều nhất trong sữa mẹ. Nhờ có lượng lợi khuẩn này, trẻ sinh mổ sẽ nhanh chóng được bù đắp sự thiếu hụt vi sinh vật có lợi từ âm đạo của người mẹ. Với Bifidobacterium, hệ tiêu hóa của trẻ sinh mổ sẽ được củng cố nhanh chóng.
• Ngoài ra, sữa mẹ còn chứa nhiều dưỡng chất giúp bé phát triển một cách toàn diện, chống lại các loại virus và bệnh tật.

Lựa chọn sữa cho trẻ sinh mổ

Khi mẹ không thể cho con bú ngay hoặc sữa mẹ không đủ, mẹ cũng không cần quá lo lắng. Mẹ có thể lựa chọn ngân hàng sữa mẹ hoặc sử dụng sữa công thức thay thế. Khi chọn sữa dành cho trẻ sinh mổ, mẹ nên chú ý tới thành phần dinh dưỡng, lựa chọn những dòng sản phẩm gần giống với sữa mẹ nhất để đảm bảo trẻ được cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết, hạn chế các vấn đề về sức khỏe và bắt kịp đà phát triển so với trẻ sinh thường.

Mẹ nên tìm mua các dòng sữa chứa HMO (Human Milk Oligosaccharides). Như đã đề cập ở trên, HMO sẽ giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, củng cố hệ tiêu hóa và miễn dịch của trẻ nhỏ. Trong các chủng HMOs, mẹ nên chọn sữa công thức có chứa một trong 5 loại 2′-FL, 3-FL, 6′-SL, LNT, 3′-SL. Đây là những loại HMOs được tìm thấy nhiều nhất trong sữa mẹ.

Cách chăm sóc trẻ sinh mổ khi sữa mẹ chưa về

Mẹ có thể tham khảo một số dòng sữa công thức dành cho trẻ sinh mổ như: Vinlac Gold, Aptamil New Zealand, Enspire, Meiji… và đọc thêm thông tin chi tiết về các loại sữa tại đây. Đây đều là những sản phẩm đã được kiểm định, chứng nhận về chất lượng cũng như công dụng của nó đối với trẻ sinh mổ, sinh non, thiếu cân…

Theo dõi cột mốc phải triển của bé

Bên cạnh 4 cách chăm sóc trẻ sinh mổ được đề cập ở trên, ba mẹ cũng nên theo dõi sự phát triển của bé thường xuyên. Bằng cách kiểm tra chiều cao, cân nặng và các chỉ số phát triển khác, bố mẹ có thể sớm phát hiện những dấu hiệu bất thường và can thiệp kịp thời.

Không thể bỏ qua cột mốc tăng trưởng trong cách chăm sóc trẻ sinh mổ

Chú ý tới lịch sinh hoạt hàng ngày

Không chỉ chú ý tới các vấn đề ngay sau khi sinh, ba mẹ cũng phải để ý tới lịch sinh hoạt hàng ngày của con tới khi lớn. Lịch sinh hoạt hàng ngày của trẻ cần được xây dựng một cách khoa học và hợp lý. Chính thói quen ngủ nghỉ, ăn uống và vệ sinh sẽ tác động lớn tới sự phát triển toàn diện của trẻ. Một chế độ sinh hoạt khoa học sẽ giúp trẻ khỏe hơn, giảm thiểu được các vấn đề sức khỏe.

Tuân thủ lịch tiêm phòng và đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ

Một vấn đề nữa mà mẹ không được bỏ qua khi chăm sóc trẻ sinh mổ chính là việc tiêm phòng và khám sức khỏe định kỳ. Tiêm phòng vắc-xin đầy đủ sẽ giúp con xây dựng một “hàng rào” bảo vệ tự nhiên, tránh được virus, vi khuẩn và các bệnh nguy hiểm. Ngoài ra, việc theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe, đi khám định kỳ cũng giúp phát hiện sớm các vấn đề bệnh lý và có phương pháp xử lý kịp thời nếu nó xảy ra.

Chăm sóc trẻ sinh mổ đúng chuẩn khoa học 

Chăm sóc trẻ chưa bao giờ là việc dễ dàng, chăm trẻ sinh mổ lại càng khó hơn, đòi hỏi sự kiên nhẫn đặc biệt từ ba mẹ. Hy vọng với những kinh nghiệm chăm sóc trẻ sinh mổ trên, ba mẹ có thể chăm con khỏe mạnh, phát triển toàn diện, hạn chế tối đa các vấn đề sức khỏe có thể xảy ra với con.