Trẻ tự nhiên biếng ăn: Nguyên nhân và cách khắc phục

Trẻ tự nhiên biếng ăn là nỗi lo lắng của bất kỳ người làm cha, làm mẹ nào. Tình trạng này kéo dài có thể ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển về thể chất, trí tuệ của trẻ. Vậy đâu là nguyên nhân khiến bé đang ăn ngon tự nhiên biếng ăn? Mẹ cùng Vinlac tìm hiểu ngay những tình huống có thể xảy ra với bé để có biện pháp khắc phục tình trạng kịp thời nhé!

Biểu hiện bé tự nhiên biếng ăn

Ba mẹ có thể dễ dàng nhận thấy tình trạng bé tự nhiên lười ăn thông qua một số biểu hiện sau:

• Sức ăn giảm đột ngột: Nếu con thường xuyên bỏ bữa hoặc chỉ ăn rất ít mà không phải do các yếu tố bệnh lý thì đây có thể là dấu hiệu đầu tiên cho thấy bé tự nhiên biếng ăn.
• Hay ngậm.
• Trẻ vẫn vui chơi, ngủ nghỉ như bình thường, cân nặng chiều cao không thay đổi nhiều.
• Trẻ từ chối ăn, kể cả các món ngày thường thích.
• Đối với trẻ bú mẹ: con bú ít hơn bình thường, cữ bú ngắn hơn, thậm chí là từ chối bú mẹ.
• …
• Nguyên nhân trẻ tự nhiên biếng ăn

Trẻ tự nhiên biếng ăn có những biểu hiện rõ rệt

Nếu mẹ nhận thấy các biểu hiện bé đang ăn ngon tự nhiên biếng ăn như trên thì cần tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ ngay lập tức. Nếu không, tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe và sự phát triển của con. Nguyên nhân trẻ tự nhiên biếng ăn có thể xuất phát từ một số yếu tố sau:

Biếng ăn sinh lý trong các mốc phát triển tự nhiên của trẻ

Trong quá trình phát triển của trẻ, có những mốc thay đổi về mặt sinh lý khiến con tự nhiên lười ăn, ăn ít và không có hứng thú với các bữa ăn. Giai đoạn đó được gọi là biếng ăn sinh lý. Ở mỗi trẻ sẽ có một mốc biếng ăn sinh lý khác nhau, tùy theo từng giai đoạn phát triển. Tuy nhiên, nhìn chung, bé đang ăn ngon tự nhiên biếng ăn thường gặp trong một số mốc như:

• Giai đoạn 6 - 8 tháng tuổi: Đây là thời điểm các bé bắt đầu mọc những chiếc răng sữa đầu tiên. Tùy cơ địa của các bé mà con sẽ có những hiện tượng khác nhau. Tuy vậy, hầu hết các bé sẽ bị sốt, đau nhức, quấy khóc và không còn cảm giác thèm ăn. Do đó, mẹ có thể thấy con tự nhiên biếng ăn, bỏ ăn trong vài ngày. Nhưng mẹ yên tâm rằng tình trạng này sẽ hết sớm, con sẽ bú, ăn uống trở lại bình thường.
• Giai đoạn 16 - 18 tháng tuổi: Đây là khoảng thời gian bé đã có thể đi vững, tự do chạy nhảy và thích tìm hiểu, khám phá xung quanh. Do tính ham chơi nên nhiều bé sẽ bỏ bê việc ăn uống, lượng ăn mỗi ngày giảm và tự nhiên biếng ăn. Ngoài ra, lúc này, nhiều gia đình bắt đầu cho con đi lớp. Sự thay đổi giữa môi trường ở nhà và ở lớp học có thể khiến con hụt hẫng, chưa kịp thích ứng và dẫn tới việc biếng ăn.
• Giai đoạn 3 tuổi: Nhiều mẹ hay gọi khoảng thời gian này là khủng hoảng tuổi lên 3. Nó là cột mốc đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ về nhận thức, cảm xúc và khả năng quan sát của con. Nhu cầu năng lượng ở thời điểm này của bé cũng chậm hơn, không cần nhiều như trước nên không còn cảm giác thèm ăn.
• Trong quá trình trưởng thành, phát triển của con, việc biếng ăn sinh lý là điều hoàn toàn bình thường. Tình trạng này sẽ diễn ra trong một thời gian ngắn và sẽ sớm trở lại bình thường nên mẹ không cần quá lo lắng.

Trẻ tự nhiên biếng ăn có thể do sinh lý

Trẻ hiếu động thích khám phá xung quanh hơn ăn uống

Bên cạnh nguyên nhân do biếng ăn sinh lý trong các mốc phát triển tự nhiên của trẻ, bé tự nhiên lười ăn còn xuất phát từ sự hiếu động, thích khám phá xung quanh. Mẹ sẽ dễ thấy bé 1 tuổi tự nhiên biếng ăn vì đây là giai đoạn con bắt đầu biết đi, thích tự khám phá thế giới và học thêm nhiều kỹ năng mới hơn là tập trung ăn uống. Lên đến 2 tuổi, việc bé từ chối đồ ăn còn là cách để con thể hiện sự độc lập của mình. Do đó, mẹ cũng không nên cấm đoán hoàn toàn việc chơi đùa của con mà có thể biến các bữa ăn trở thành trò chơi để con thấy thú vị hơn và đồ ăn sẽ chính là thành quả mà con được hưởng.

Hiếu động cũng là cho trẻ biếng ăn 

Thức ăn đơn điệu hoặc không phù hợp với độ tuổi

Trẻ tự nhiên biếng ăn có thể do thức ăn thiếu hấp dẫn, nhàm chán. Việc ăn một món quá nhiều lần cũng khiến trẻ cảm thấy ngán và mất đi cảm giác thèm ăn. Không chỉ vậy, việc thực phẩm đơn điệu còn có thể dẫn đến việc mất cân bằng chất dinh dưỡng do không đảm bảo đủ các nhóm chất.

Thêm vào đó, trẻ tự nhiên biếng ăn còn có thể do cách chế biến thức ăn không phù hợp với độ tuổi trong từng giai đoạn phát triển của bé. Chẳng hạn như mẹ cho bé ăn dặm quá sớm, ăn thức ăn thô khi con chưa đủ 6 tháng tuổi hoặc duy trì cháo, cơm nát dù con đã 2 - 3 tuổi và mọc răng đầy đủ. Đó cũng đều là những nguyên nhân khiến bé đang ăn ngon tự nhiên biếng ăn.

Thức ăn đơn điệu khiến bé không hào hứng với bữa ăn

Ăn vặt nhiều trước bữa chính

Không chỉ do loại thức ăn hay cách chế biến, việc ăn uống tùy tiện cũng là nguyên nhân khiến trẻ tự nhiên lười ăn. Đôi khi vì thương con, lo con đói mà mẹ nuông chiều theo sở thích của bé, cho bé ăn đồ ăn nhanh, bánh kẹo… ngay trước bữa chính. Chính việc được nạp một lượng lớn thức ăn vặt ngay sát giờ cơm khiến dạ dày con được lấp đầy, không còn cảm giác đói hay thèm ăn. Do đó, đến bữa chính, trẻ không muốn ăn nữa là điều hoàn toàn bình thường.

Vừa ăn vừa xem thiết bị điện tử

Ngày nay, công nghệ phát triển hiện đại, nhà nào cũng sẵn tivi, điện thoại, ipad… Các thiết bị điện tử cũng xuất hiện phổ biến trong mỗi bữa ăn của trẻ. Nhiều ông bà, bố mẹ sử dụng những món đồ này như một công cụ đắc lực để hỗ trợ việc ăn uống của con. Thế nhưng, nếu dành quá nhiều thời gian cho các thiết bị điện thoại, tivi, máy tính…, trẻ sẽ mất tập trung vào ăn uống, và cũng mất đi cảm giác thèm ăn. Đây chính là một trong những nguyên nhân khiến trẻ tự nhiên biếng ăn.

Thiết bị điện tử khiến bé tự nhiên biếng ăn

Không chỉ gây ảnh hưởng xấu đến lượng ăn, việc vừa ăn, vừa xem thiết bị điện tử còn tác động tới vị giác và khả năng tiêu hóa của trẻ. Thông thường, khi vừa ăn, vừa xem thiết bị điện tử, con sẽ tự động há miệng, nuốt thức ăn một cách vô thức, bị động. Nhiều ba mẹ thấy con ăn là vui mừng nhưng lại vô tình quên mất rằng con không đủ tập trung để phân biệt mùi vị món ăn, mất dần khả năng nhận biết món ăn ngon hay không. Ngay cả việc hấp thu và tiêu hóa cũng bị ảnh hưởng bởi thói quen xấu này.

Không khí ăn uống căng thẳng (bị mắng, ép ăn...)

Khi thấy tự nhiên trẻ biếng ăn, ngoài các nguyên nhân đã được đề cập ở trên, mẹ cũng nên xem lại không khí ăn uống của con có bị căng thẳng quá không, mẹ có đang mắng hay ép bé ăn một cách tiêu cực không? Một số bà mẹ thường mất kiên nhẫn khi thấy con ăn lâu và bắt đầu quát mắng, ép ăn. Chính điều này khiến con sinh ra cảm giác căng thẳng, sợ hãi và dần dần dẫn tới tình trạng biếng ăn.

Với trẻ nhỏ, cảm giác no - đói chưa quá rõ ràng. Do đó, mẹ không cần tìm đủ mọi cách để thúc ép con ăn khi bé chưa thực sự đói. Ngoài ra, nếu được, mẹ hãy cho bé ngồi ăn cùng cả nhà để có không khí thoải mái, không cảm thấy bị đơn độc khi ăn.

Ép ăn khiến con sợ hãi và trở nên biếng ăn

Do tâm lý

Có đôi khi, mẹ sẽ thấy bé đột nhiên lười ăn, tỏ ra sợ hãi khi thấy thức ăn. Thậm chí, con có thể có những phản ứng mạnh nhưng quấy khóc, gào thét, xô đổ thức ăn. Khi thấy những biểu hiện này, ba mẹ nên xem xét tới các yếu tố tâm lý góp phần dẫn đến chứng biếng ăn đột ngột của con.

Với các bé nhỏ, đó có thể là do áp lực từ gia đình khi thúc ép con ăn quá mức. Với những bé lớn hơn, việc tự nhiên biếng ăn có thể do con đang chịu áp lực trong học hành, thi cử, áp lực về ngoại hình cũng như cân nặng của mình hoặc bé đang gặp một số vấn đề về sức khỏe tâm thần khác (như trầm cảm…). Những vấn đề về tâm lý này đều có thể gây ra chứng rối loạn ăn uống ở trẻ nhỏ, khiến con mất đi cảm giác thèm ăn.

Bé tự nhiên biếng ăn và nguy cơ tiềm ẩn

Tình trạng trẻ tự nhiên biếng ăn có thể diễn ra trong một thời gian ngắn rồi quay trở lại bình thường. Tuy nhiên, nếu ba mẹ không phát hiện nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ biếng ăn và khắc phục kịp thời thì nó có thể để lại những ảnh hưởng xấu tới sức khỏe, tâm sinh lý của trẻ, thậm chí là cả gia đình.

Đối với con:

• Ảnh hưởng đến thể trạng của bé: chậm tăng cân, chậm phát triển chiều cao...., làm trẻ đánh mất cơ hội so với các bạn đồng trang lứa khác.
• Việc biếng ăn kéo dài sẽ khiến cơ thể con bị thiếu hụt chất dinh dưỡng cũng như vitamin và khoáng chất cần thiết như protein, calcium, magie, sắt, kẽm, vitamin E, vitamin C và chất xơ… khiến sức đề kháng suy giảm, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng.
• Ảnh hưởng tới sự phát triển trí tuệ, gây rối loạn tăng trưởng, suy giảm sức đề kháng khiến trẻ mắc các bệnh mạn tính.
• Gây ra thiếu sắt, vitamin B12, acid folic và dẫn tới thiếu máu, làm cho trẻ xanh xao, thường xuyên mệt mỏi, học kém tập trung và chỉ số IQ thấp.
• Rối loạn về mặt tâm lý, cảm xúc do áp lực khi bị bố mẹ ép ăn quá mức.
• Mắc các bệnh về tiêu hóa như rối loạn, viêm dạ dày…

Bé tự nhiên biếng ăn gây ra nhiều nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe

Đối với gia đình:

Trẻ tự nhiên biếng ăn không chỉ ảnh hưởng trực tiếp tới tình trạng sức khỏe, sự phát triển thể chất của con mà còn gây ra tác động xấu cho các bậc phụ huynh. Tình trạng trẻ biếng ăn kéo dài sẽ khiến bố mẹ lo lắng, căng thẳng, mệt mỏi và dễ dàng cáu gắt khi phải thúc ép bé ăn.

Cách khắc phục tình trạng bé đang ăn ngon tự nhiên biếng ăn

Tình trạng tự nhiên biếng ăn của trẻ nhỏ nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời sẽ để lại những hậu quả khôn lường như Vinlac đã đề cập ở trên. Chính vì vậy, khi thấy trẻ đang ăn ngon tự nhiên biếng ăn, ba mẹ cần kiểm tra nguyên nhân dẫn tới tình trạng này của bé. Mẹ nên kiểm tra xem con có xuất hiện các vấn đề nào về sức khỏe như đầy bụng, khó tiêu, ợ hơi, ợ chua, sốt… hay không. Bên cạnh đó, yếu tố thời tiết, môi trường và tâm lý của trẻ cũng cần được xem xét.

Nếu xác định được tình trạng trẻ tự nhiên biếng ăn không xuất phát từ bệnh lý, tâm lý mà do sinh lý và chế độ ăn uống không đúng cách thì ba mẹ cần điều chỉnh ngay lập tức. Lúc này, mẹ có thể áp dụng một số biện pháp sau để giúp bé điều chỉnh lại thói quen ăn uống, vượt qua giai đoạn biếng ăn:

• Xây dựng lịch sinh hoạt khoa học, cố định giờ ăn cho bé để thiết lập thói quen lành mạnh.
• Lên thực đơn dựa trên nhu cầu ăn uống, sở thích và khẩu vị của con. Mẹ nên thay đổi món ăn thường xuyên, cả về nguyên liệu lẫn cách chế biến. Hạn chế nấu đi nấu lại một món hoặc hâm thức ăn nhiều lần vì sẽ làm mất chất dinh dưỡng, khiến con chán ăn.
• Trang trí món ăn bắt mắt, sinh động để kích thích thị giác, làm cho trẻ cảm thấy hứng thú và ăn ngon miệng hơn.
• Chia nhỏ lượng thức ăn thành nhiều bữa để giảm áp lực về khẩu phần ăn mỗi bữa cho con.
• Thời gian mỗi bữa ăn không nên kéo dài quá 30 phút. Nếu con không ăn, cất đi và để bữa sau. Tuyệt đối không ép bé quá mức, cần tôn trọng nhu cầu về khẩu phần ăn theo độ tuổi của con.
• Tạo không khí, môi trường thoải mái trong bữa ăn của con. Ba mẹ không nên la hét, quát mắng để ép con ăn.
• Cho bé ăn cùng gia đình để bé không cảm thấy cô độc và có hứng thú hơn mỗi khi đến bữa ăn.
• Tuyệt đối không cho bé vừa ăn, vừa xem tivi, điện thoại, chơi đồ chơi hoặc đi ăn rong.
• Bổ sung thêm trái cây, sữa chua, phô mai… vào bữa phụ. Đây đều là những thực phẩm chứa vị ngọt và giàu dinh dưỡng, giúp kích thích vị giác của trẻ.
• Bổ sung các vi chất dinh dưỡng dành riêng cho trẻ biếng ăn, kém hấp thu như Kẽm, Lysine, Taurine,… để hỗ trợ bé cải thiện tình trạng. Mẹ có thể bổ sung những dưỡng chất này thông qua thực phẩm ăn hàng ngày hoặc qua các loại thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, việc bổ sung các loại thực phẩm chức năng cần có sự chỉ định của bác sĩ, mẹ không nên tự ý mua về dùng cho bé.

Áp dụng các phương pháp để khắc phục tình trạng bé biếng ăn

Bên cạnh đó, nếu đã áp dụng hết các phương pháp trên mà tình trạng trẻ biếng ăn không được cải thiện, mẹ nên đưa bé đi khám tại các trung tâm dinh dưỡng. Tại đây, con sẽ được kiểm tra, xác định chính xác nguyên nhân khiến trẻ tự nhiên biếng ăn và có giải pháp khắc phục phù hợp.

Trẻ tự nhiên biếng ăn không phải là tình trạng hiếm gặp. Đây cũng là một trong những mối lo lắng hàng đầu của các bậc phụ huynh. Tình trạng này có thể kết thúc nhanh chóng nhưng cũng có thể kéo dài, để lại nhiều mối nguy hiểm cho bé. Do vậy, ba mẹ nên chủ động xác định nguyên nhân khiến bé đang ăn ngon bỗng bỏ ăn và có giải pháp phù hợp. Hy vọng những thông tin trên của Vinlac sẽ giúp mẹ an tâm hơn khi thấy bé tự nhiên lười ăn.