Bé dị ứng đạm bò: Nguyên nhân và dấu hiệu

Dị ứng đạm bò là một dạng dị ứng thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong giai đoạn sơ sinh. Tình trạng này có thể tác động trực tiếp đến sức khỏe cũng như tốc độ phát triển của trẻ. Vì vậy, việc phát hiện và xử lý sớm sẽ hạn chế được những mối nguy hại không mong muốn. Trong bài viết này, Vinlac sẽ chia sẻ về nguyên nhân, dấu hiệu cũng như cách khắc phục khi bé dị ứng đạm bò.

Nội dung chính Bé bị dị ứng đạm bò là gì? Dấu hiệu dị ứng đạm bò ở trẻ Nguyên nhân Cách xử lý khi bé dị ứng đạm bò Một số câu hỏi thường gặp

Bé bị dị ứng đạm bò là gì?

Theo thống kê, dị ứng đạm sữa bò có tỷ lệ mắc phải cao nhất trong các loại dị ứng mà trẻ nhỏ thường gặp, ước tính có khoảng 2 - 7,5% trẻ bị dị ứng đạm bò. Đa phần, tình trạng bị dị ứng đạm bò sẽ xảy ra ở trẻ sử dụng sữa công thức. Chỉ có 0.5% trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn bị dị ứng đạm bò ở mức độ nhẹ và trung bình. 

Dị ứng đạm bò ở trẻ là tình trạng hệ miễn dịch phản ứng quá mức với protein trong sữa bò và các chế phẩm từ sữa bò. Khi trẻ dung nạp đạm bò, hệ miễn dịch nhận diện protein này là tác nhân gây hại và kích hoạt cơ chế bảo vệ quá mức. Điều này khiến cơ thể sản sinh kháng thể IgE hoặc kích hoạt các phản ứng miễn dịch không qua trung gian IgE, dẫn đến hàng loạt triệu chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng. Dị ứng đạm bò có thể xuất hiện ngay sau khi trẻ uống sữa hoặc vài giờ, thậm chí vài ngày sau đó.

Bé dị ứng đạm bò là gì

Bên cạnh đó, khi dị ứng đạm bò, hệ miễn dịch của trẻ sẽ phản ứng bằng cách giải phóng histamin và các chất trung gian gây viêm khác, từ đó dẫn đến các triệu chứng như rối loạn tiêu hóa, phát ban da, khó thở, thậm chí sốc phản vệ. Đây là một tình trạng cần được phát hiện sớm để có biện pháp thay thế sữa phù hợp, đảm bảo dinh dưỡng cho bé phát triển khỏe mạnh.

Dấu hiệu dị ứng đạm bò ở trẻ

Triệu chứng dị ứng đạm bò có thể xuất hiện ngay sau khi trẻ uống sữa bò hoặc các chế phẩm từ sữa. Đôi khi, các triệu chứng này có thể đến muộn, khoảng vài giờ, thậm chí là vài ngày sau đó. 

Biểu hiện dị ứng đạm bò ở trẻ có thể khác nhau nhưng phổ biến nhất gồm:

Viêm da cơ địa, nổi mề đay, phát ban

Triệu ứng tức thời và phổ biến nhất ở bé dị ứng đạm bò là viêm da cơ địa, nổi mề đay, phát ban. Lúc này, trẻ có thể bị mẩn đỏ, ngứa ngáy trên mặt, cổ, tay, chân hoặc toàn thân. Các nốt đỏ có thể xuất hiện ngay sau khi bé uống sữa hoặc khoảng vài tiếng sau đó, tùy theo mức độ nhạy cảm của trẻ. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng viêm da có thể trở nên nghiêm trọng hơn, gây khó chịu và ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ.

Nổi mề đay, phát ban là dấu hiệu dị ứng đạm bò ở trẻ

Sưng môi và mi mắt

Không chỉ gây phát ban, nổi mề đay, dị ứng đạm bò còn khiến cơ thể trẻ giải phóng histamin, gây sưng phù ở môi, mắt hoặc thậm chí cả mặt. Đây là dấu hiệu nguy hiểm vì có thể liên quan đến sốc phản vệ, đe dọa tính mạng. Nếu trẻ có biểu hiện này, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được cấp cứu kịp thời.

Sổ mũi, khò khè, ho kéo dài…

Ngoài các biểu hiện dị ứng tức thời, bé dị ứng đạm bò cũng có thể xuất hiện một số dấu hiệu liên quan tới đường hô hấp. Nguyên nhân là do niêm mạc hô hấp của trẻ bị kích thích, dẫn đến sổ mũi, nghẹt mũi kéo dài, ho khan hoặc ho có đờm. 

Trong trường hợp nghiêm trọng, trẻ có thể bị khó thở, thở rít do đường hô hấp bị kích thích và viêm. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc ngày càng nặng, cha mẹ cần cho bé đi khám bác sĩ để xác định nguyên nhân chính xác và có hướng điều trị phù hợp.

Biểu hiện dị ứng đạm bò ở trẻ bao gồm ho, khò khè...

Thường xuyên trào ngược và nôn ói

Biểu hiện dị ứng đạm bò ở trẻ cũng có thể nhận biết thông qua tình trạng trào ngược, nôn ói. Nguyên nhân chủ yếu là do hệ miễn dịch của trẻ coi đạm bò là một chất có hại, khiến dạ dày co bóp mạnh hơn để loại bỏ nó. Lúc này, cơ thể phản ứng bằng cách đẩy ngược thức ăn lên trên, gây trào ngược hoặc nôn ói liên tục ngay sau khi bú hoặc ăn.

Tiêu chảy/bón, chướng bụng

Dị ứng đạm bò cũng có thể gây rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng, khiến trẻ bị tiêu chảy nhiều lần trong ngày, đi phân lỏng có chất nhầy hoặc táo bón kéo dài. Một số trẻ còn xuất hiện tình trạng đầy hơi, chướng bụng, đau bụng do đường ruột bị kích thích. Tiêu chảy kéo dài có thể khiến trẻ mất nước, mệt mỏi, chậm tăng cân. Vì vậy, nếu thấy trẻ có dấu hiệu này, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để tìm phương án xử lý phù hợp.

Triệu chứng khác: quấy khóc, biếng ăn, bỏ ăn…

Ngoài các dấu hiệu điển hình, bé dị ứng đạm bò thường quấy khóc không rõ nguyên nhân, ngủ không ngon giấc và biếng ăn. Một số bé có thể bỏ bú hoặc từ chối ăn dặm vì cảm thấy khó chịu trong cơ thể. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

Dấu hiệu trẻ bị dị ứng sữa công thức

Bé dị ứng đạm bò thường xuyên quấy khóc

Vì sao trẻ bị dị ứng đạm bò?

Dị ứng đạm bò ở trẻ sơ sinh có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến hệ miễn dịch và yếu tố di truyền. Tình trạng dị ứng đạm bò xảy ra khi hệ miễn dịch nhầm lẫn đạm bò là tác nhân có hại. Lúc này, cơ thể sẽ sản xuất ra kháng thể globulin miễn dịch E (IgE) để trung hòa các protein hay còn gọi là các tác nhân gây hại. 

Trong những lần tiếp theo, khi trẻ tiếp xúc với đạm bò, kháng thể IgE sẽ kích hoạt giải phóng histamin và các hóa chất trung gian, gây ra phản ứng dị ứng. Dấu hiệu dị ứng đạm bò ở trẻ xuất hiện nhanh hay chậm còn phụ thuộc vào loại hóa chất được giải phóng. Thông thường, chúng sẽ được chia làm 3 loại:

• Phản ứng dị ứng thông qua trung gian IgE: Tình trạng dị ứng xuất hiện sớm, khoảng vài phút đến 2 - 3 tiếng sau đó.
• Phản ứng dị ứng không qua trung gian IgE: Tình trạng dị ứng xuất hiện muộn, thậm chí có thể lên đến 1 tuần sau khi trẻ uống sữa
• Phản ứng hỗn hợp qua IgE và không qua IgE: Đây là dạng kết hợp giữa 2 loại dị ứng trên.

Ngoài ra, yếu tố di truyền cũng được xem là một trong những nguyên nhân dẫn tới dị ứng đạm bò ở trẻ sơ sinh. Nếu cha mẹ có tiền sử dị ứng thực phẩm, hen suyễn hoặc viêm da cơ địa, nguy cơ trẻ bị dị ứng đạm bò cao hơn so với những trẻ khác.

Nguyên nhân dị ứng đạm bò ở trẻ sơ sinh

Cách xử lý khi bé dị ứng đạm bò

Dị ứng đạm bò có thể gây ảnh hưởng tới khả năng phát triển của trẻ nếu không được can thiệp kịp thời. Vì vậy, ba mẹ nên có phương án xử lý kịp thời nếu thấy bé xuất hiện một trong số những dấu hiệu trên sau khi uống sữa bò hoặc các chế phẩm từ sữa bò. 

Đưa trẻ đi khám bác sĩ

Đầu tiên, ngay khi nghi ngờ bé bị dị ứng đạm bò, ba mẹ nên đưa bé đến bác sĩ chuyên khoa để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác. Bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm như:

• Test lẩy da với dị nguyên là sữa bò.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm tìm dị ứng nguyên hoặc xét nghiệm IgE đặc hiệu với đạm bò;
• Test kích thích đường miệng để xác định mức độ dị ứng bằng cách cho trẻ sử dụng sữa bò với số lượng tăng dần trong một khoảng thời gian nhất định;
• Test loại trừ hoặc cho ăn lại: Được thực hiện bằng cách cho trẻ ngưng sử dụng hoàn toàn sữa bò và các chế phẩm từ sữa bò khoảng 2 - 4 tuần. Sau khi các biểu hiện dị ứng trước đó hết hoàn toàn, tiếp tục cho trẻ ăn lại sữa bò và theo dõi triệu chứng xuất hiện sau đó để đưa ra kết luận.

Việc phát hiện sớm các dấu hiệu và đưa trẻ đi khám bác sĩ sẽ giúp cha mẹ có hướng xử lý kịp thời, tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Đưa đi viện khi có dấu hiệu dị ứng đạm bò trẻ sơ sinh

Loại bỏ hoàn toàn sữa bò và những chế phẩm từ sữa bò khỏi chế độ ăn

Khi đã xác định bé bị dị ứng đạm bò, ba mẹ cần loại bỏ hoàn toàn sữa bò và các sản phẩm từ sữa như phô mai, sữa chua, bơ khỏi chế độ ăn của bé. Ngoài ra, cần đọc kỹ nhãn thực phẩm trước khi cho bé sử dụng để tránh vô tình tiêu thụ đạm bò có trong thành phần sản phẩm.

Ưu tiên cho bé bú hoàn toàn bằng sữa mẹ

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng an toàn và tốt nhất cho trẻ bị dị ứng đạm bò. Nếu có thể duy trì sữa mẹ, hãy cho bé bú hoàn toàn trong ít nhất 6 tháng đầu đời. Trong trường hợp mẹ ăn thực phẩm chứa đạm bò, một số bé vẫn có thể bị kích ứng. Vì vậy mẹ cần điều chỉnh chế độ ăn để hạn chế nguy cơ dị ứng cho con.

Bé dị ứng đạm bò nên bú sữa mẹ hoàn toàn

Sử dụng sữa thủy phân toàn phần nếu không có sữa mẹ

Nếu mẹ không đủ sữa hoặc không thể cho con bú, dòng sữa chuyên biệt cho trẻ dị ứng đạm bò là giải pháp thay thế phù hợp. Những sản phẩm này đã được xử lý để phá vỡ cấu trúc đạm bò, giúp trẻ dễ hấp thu hơn mà không gây phản ứng dị ứng. Ba mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn loại sữa phù hợp với tình trạng của con.

Top 12 dòng sữa công thức cho bé dị ứng đạm bò tốt nhất hiện nay

Một số câu hỏi thường gặp về dị ứng đạm bò ở trẻ

Dị ứng đạm bò ở trẻ là tình trạng tương đối phổ biến. Tuy nhiên, nhiều ba mẹ vẫn loay hoay không biết nên chăm sóc cho con như thế nào để đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về dị ứng đạm bò ở trẻ, ba mẹ có thể tham khảo để tìm được phương án tối ưu nhất.

Trẻ bị dị ứng đạm bò mẹ nên kiêng gì?

Các protein trong sữa bò có thể chuyển hóa và truyền qua tuyến sữa. Vì vậy, nếu đang cho con bú, mẹ cần loại bỏ hoàn toàn sữa bò, phô mai, sữa chua, bơ và các chế phẩm từ sữa ra khỏi khẩu phần ăn. Ngoài ra, mẹ cũng nên tránh các thực phẩm chế biến sẵn có chứa thành phần sữa, như bánh quy, kẹo sữa và bột dinh dưỡng.

Khẩu phần ăn của mẹ khi bé dị ứng đạm bò

Dị ứng đạm bò nên ăn dặm gì?

Bước vào giai đoạn ăn dặm, nếu tình trạng dị ứng đạm bò của trẻ vẫn chưa hết, ba mẹ có thể cho con ăn các thực phẩm an toàn như rau củ, thịt, cá, trứng (nếu không dị ứng), gạo, khoai lang… Ba mẹ nên ưu tiên thực phẩm tự nhiên, tránh đồ chế biến sẵn vì có thể chứa thành phần sữa.

Dị ứng đạm bò ở trẻ sơ sinh có khỏi không?

Ngoài vấn đề ăn uống, nhiều mẹ cũng quan tâm đến việc liệu tình trạng dị ứng đạm bò có kết thúc không. Trên thực tế, dị ứng đạm bò thường có xu hướng giảm dần theo độ tuổi. Khoảng 50% trẻ khỏi dị ứng khi lên 1 tuổi, 80% khỏi khi lên 3 tuổi và phần lớn sẽ không còn dị ứng khi bước vào tuổi đi học. Tuy nhiên, một số trường hợp vẫn có thể duy trì dị ứng đến khi trưởng thành.

Tình trạng bé dị ứng đạm bò xảy ra khá phổ biến. Tuy nhiên, nếu không phát hiện kịp thời, dị ứng đạm bò có thể gây ảnh hưởng xấu tới sự phát triển của trẻ sơ sinh. Do đó, ba mẹ nên chú ý quan sát, kịp thời phát hiện và có những phương án xử lý phù hợp. Qua những thông tin được cung cấp ở trên, hy vọng ba mẹ đã hiểu hơn về dị ứng đạm bò ở trẻ sơ sinh cũng như nắm được cách xử lý đúng đắn.