Sữa công thức là gì? Những điều cần biết [UPDATE 2024]
Đăng ngày 01/11/2021

Nội dung chính |
Sữa công thức là gì?
Sữa công thức nói chung là sản phẩm được dùng từ sữa của động vật, thực vật, được xử lý trên dây chuyền hiện đại, nhằm cung cấp nguồn dinh dưỡng cho cơ thể tùy vào đối tượng sử dụng. Sữa công thức được sản xuất theo một tỷ lệ và thành phần phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau như người già, trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai...
Sữa công thức được dùng cho nhiều mục đích khác nhau, chẳng hạn như:
- Thay thế hoặc bổ sung thêm cho sữa mẹ: Với trẻ nhỏ, sữa mẹ chính là nguồn thức ăn tuyệt vời nhất. Trong sữa mẹ có đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển khỏe mạnh của bé. Tuy nhiên, trong trường hợp người mẹ không thể cho con bú vì không đủ sữa, sinh non, bị bệnh… sữa công thức chính là trợ thủ đắc lực cho mẹ. Do đó, nếu bị mất sữa hoặc vì một số vấn đề không thể cho bé ti trực tiếp, mẹ có thể sử dụng sữa công thức cho con. Bên cạnh đó, khi phải quay trở lại công việc, mẹ cũng có thể lựa chọn bổ sung sữa công thức để đáp ứng tối đa nhu cầu dinh dưỡng của con. (Xem thêm: sữa mẹ tốt hay sữa công thức tốt)
- Bổ sung dinh dưỡng cho mẹ bầu: Trong thai kỳ, mẹ bầu cần một lượng dinh dưỡng lớn. Do đó, sữa công thức được sử dụng như một nguồn bổ sung dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai để đảm bảo sức khỏe của mẹ và thai nhi.
- Hỗ trợ người cao tuổi, đặc biệt là những người có vấn đề về sức khỏe hoặc khó tiêu hóa thức ăn cứng, nhận được dinh dưỡng đầy đủ từ sữa.
- Bổ sung dinh dưỡng cho những người có nhu cầu đặc biệt do bệnh hoặc hồi phục sau phẫu thuật.
- …
Phân loại sữa công thức
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại sữa công thức, đến từ các thương hiệu khác nhau. Nhưng nhìn chung, sữa công thức có thể chia thành các nhóm cụ thể, dựa vào hình thức, đối tượng sử dụng và nguồn gốc sữa.
Phân loại theo hình thức
Dựa trên kết cấu, người ta chia sữa công thức ra làm 3 loại: pha sẵn, sữa cô đặc và sữa bột:
- Sữa dạng bột: Đây là loại sữa phổ biến nhất khi nhắc tới sữa công thức. Loại sữa này có dạng bột mịn, thường được đóng trong các lon thiếc giúp cho việc bảo quản tiện lợi, lâu dài hơn, phù hợp với nhiều đối tượng. Sữa công thức dạng bột cần phải pha với nước theo một tỷ lệ nhất định được khuyến nghị của nhà sản xuất in trên bao bì.
- Sữa cô đặc: Đây là dạng sữa được cô đặc lại và cần pha loãng với nước trước khi sử dụng. Sữa công thức dạng cô đặc thường được nén thành dạng viên hoặc thanh nhỏ, dễ dàng bỏ túi mang đi. Ưu điểm của loại sữa này là nhanh chóng, tiện lợi, nhưng cần lưu ý khi pha để đảm bảo đúng tỉ lệ nước và sữa theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Sữa pha sẵn (dạng nước): Đây là loại sữa đã được pha chế sẵn. Khi sử dụng loại này, bạn chỉ cần mở nắp là có thể uống được ngay mà không mất công pha hay chuẩn bị bất kỳ dụng cụ nào. Dòng sữa này rất tiện lợi, phù hợp để mang ra ngoài mà không cần lo chuẩn bị nước nóng, bình pha. Tuy nhiên, dạng sữa này có giá thành tương đối cao.
Phân loại theo đối tượng
Bên cạnh việc phân loại theo hình thức, sữa công thức có thể được chia thành 3 loại dựa trên 3 đối tượng khác nhau. Cụ thể:
- Sữa công thức cho bé: Các sản phẩm này được thiết kế theo công thức đặc biệt để cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển về thể chất và trí não của trẻ trong những năm đầu đời. Đặc biệt là các dưỡng chất quan trọng như protein, vitamin, khoáng chất và DHA. Sữa công thức cho bé sẽ được chia theo từng độ tuổi, nhu cầu khác nhau, chẳng hạn như tăng cân, tăng chiều cao, phát triển trí não…
- Sữa công thức cho mẹ bầu: Đây là dòng sữa dùng để bổ sung dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai. Nó giúp đảm bảo mẹ bầu nhận đủ các vitamin, khoáng chất, và dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của thai nhi cũng như sức khỏe của mẹ, đặc biệt là các chất như canxi, sắt, axit folic.
- Sữa công thức cho người già: Giúp bổ sung dinh dưỡng cho người lớn tuổi, đặc biệt là những người gặp khó khăn trong việc hấp thụ các dưỡng chất từ thực phẩm hàng ngày. Thông thường, sữa công thức cho người già chứa ít đường và chất béo bão hòa, nhằm hạn chế nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, và bệnh tim mạch.
Phân loại theo nguồn gốc
Không chỉ phân loại theo hình thức, đối tượng, sữa công thức còn được chia theo nguồn gốc, phổ biến nhất là hai loại sau:
- Sữa công thức từ sữa bò: Hầu hết các loại sữa công thức hiện nay đều có nguồn gốc từ sữa bò. Dòng sữa này giàu protein và canxi, giá thành phải chăng, phù hợp với cả trẻ em và người lớn.
- Sữa công thức từ sữa dê: Đây là dòng sữa được lấy hoàn toàn từ sữa dê nguyên chất. Điểm nổi bật của sữa dê công thức là dễ tiêu hóa, đặc biệt phù hợp với những người có cơ địa nhạy cảm hoặc bị dị ứng với đạm bò.
- …
Tiêu chí chọn sữa công thức
Khi đã nắm được sữa công thức là gì thì cách lựa chọn sữa công thức như thế nào tốt nhất cũng là vấn đề quan trọng. Bởi vì trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại sữa công thức khác nhau. Bạn có thể chọn sữa công thức dựa trên một số gợi ý mà Vinlac đề cập dưới đây.
Cách lựa chọn sữa cho bé tốt nhất
Nhu cầu/ Tình trạng sức khỏe
Đầu tiên, sữa công thức cần được lựa chọn dựa trên tình trạng sức khỏe và nhu cầu dinh dưỡng của từng đối tượng. Việc này sẽ giúp phát huy tối đa công dụng của sức công thức. Chẳng hạn như:
Với trẻ bị dị ứng đạm bò, rối loạn tiêu hóa: Nên ưu tiên chọn sữa thủy phân hoặc sữa dê công thức.
Với trẻ sinh non, nhẹ cân: Sữa công thức chứa sữa non, hàm lượng protein, vitamin, khoáng chất cao hơn sẽ là lựa chọn phù hợp nhất.
Bé đang có dấu hiệu còi xương, suy dinh dưỡng: Sữa tăng cân sẽ là lựa chọn tốt nhất cho con. Dòng sữa tăng cân cho bé đáp ứng hàm lượng dưỡng chất cao hơn và bổ sung vitamin, khoáng chất, các dưỡng chất thiết yếu và đặc biệt là chất béo như đạm Whey, MCT để giúp bé tăng trưởng tốt.
Bé thường xuyên ốm vặt: Nên chọn sữa tăng đề kháng cho trẻ. Với dòng sữa này, mẹ cần chú ý tới các thành phần giúp bổ sung kháng thể như sữa non Colostrum, HMO cùng các chất xơ hòa tan, kích thích tiêu hóa, hỗ trợ hệ miễn dịch.
Với đối tượng người lớn tuổi, mắc bệnh tiểu đường: Nên chọn sữa không chứa đường để tránh ảnh hưởng tới sức khỏe.
…
Thành phần dinh dưỡng
Thành phần dinh dưỡng là yếu tố quan trọng khi chọn sữa công thức
Thành phần dinh dưỡng cũng là một tiêu chí không thể bỏ qua khi chọn sữa công thức. Bởi vì mỗi sản phẩm sẽ có số lượng cũng như hàm lượng các dưỡng chất khác nhau. Tùy thuộc vào nhu cầu mà bạn nên chọn sữa công thức có thành phần dinh dưỡng phù hợp.
Ví dụ, với đối tượng trẻ sơ sinh từ 0 - 12 tháng tuổi, sữa công thức cần có đủ các protein, vitamin và khoáng chất như đạm, vitamin A, K2, DHA, canxi… Đặc biệt, tỉ lệ đạm tiêu chuẩn chỉ nên chiếm khoảng 11 - 18%, không nên vượt quá vì có thể dẫn tới nguy cơ rối loạn hormone, béo phì và các bệnh về tim mạch.
Thương hiệu, chứng nhận chất lượng
Hiện trên thị trường có rất nhiều dòng sữa công thức không rõ nguồn gốc xuất xứ. Do đó, khi chọn mua sữa, bạn nên tìm đến những thương hiệu uy tín, đã được cấp phép sản xuất, đạt giấy chứng nhận ATVSTP cũng như được công nhận về sự an toàn đối với sức khỏe người tiêu dùng. Những dòng sữa này sẽ đảm bảo được nguồn dinh dưỡng chất lượng, đáp ứng nhu cầu phát triển cũng như tình trạng sức khỏe của từng đối tượng.
Đặc biệt, dù chọn sữa ngoại hay sữa Việt Nam, người dùng vẫn cần xem xét kỹ lưỡng nơi sản xuất, tem mác để tránh mua phải hàng giả, hàng nhái. Hiện nay có rất nhiều dòng sữa ngoại bị làm giả, gắn mác xách tay và bán với giá “trên trời” nhưng thực chất lại là hàng gia công không được đảm bảo chất lượng.
Với sữa Việt Nam, người dùng nên tìm mua trực tiếp tại hãng, các đại lý và cửa hàng phân phối chính thức để tránh mua phải hàng trôi nổi. Thêm vào đó, dù là mua hàng trong nước, mẹ cũng nên kiểm tra thông tin về hãng để đảm bảo hàng uy tín, có kiểm định đầy đủ.
Chi phí
Khi chọn sữa công thức, ngoài các yếu tố trên, khả năng tài chính cũng nên được xem xét. Sữa tốt là sữa phù hợp nhất, đáp ứng được nhu cầu chứ không phải sữa đắt tiền. Sữa nội hay sữa ngoại đều tốt nếu như chọn được loại uy tín, chất lượng, phù hợp với thể trạng, nhu cầu của mỗi người.
Những lưu ý khi sử dụng sữa công thức
Để đảm bảo sức khỏe cũng như giữ nguyên giá trị dinh dưỡng của sữa công thức, khi sử dụng cần phải lưu ý một số vấn đề sau:

- Cách pha: Khi sử dụng sữa công thức dạng bột hoặc dạng cô đặc thì cần phải pha loãng với nước. Tỷ lệ nước, nhiệt độ nước pha cần tuân theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất để tránh làm giảm giá trị dinh dưỡng của sữa.
- Bảo quản: Mỗi loại sữa công thức đều có phương pháp bảo quản khác nhau và được in cụ thể trên bao bì. Người dùng trước khi sử dụng nên đọc kỹ thông tin để đảm bảo chất lượng sữa cũng như an toàn khi sử dụng. Thông thường, sau khi mở nắp hộp, sữa chỉ nên được dùng trong một khoảng thời gian nhất định (thường khoảng 4 tuần).
- Dụng cụ pha sữa: Đối với sữa công thức dạng bột, dạng cô đặc cần sử dụng dụng cụ pha sữa, bạn nên vệ sinh sạch sẽ trước và sau mỗi lần dùng, đặc biệt là núm vú, bình sữa của trẻ nhỏ.
- Hạn sử dụng: Cần phải đảm bảo sữa còn hạn trước khi sử dụng. Tuyệt đối không dùng sữa đã hết hạn. Vì sữa hết hạn không chỉ mất đi hàm lượng dinh dưỡng đáng kể mà còn có thể gây hại cho sức khỏe người dùng.
- …
Trên đây là toàn bộ những thông tin giải đáp cho câu hỏi “sữa công thức là gì”. Hy vọng với những thông tin về sữa công thức, bạn sẽ phân biệt được chính xác các loại và tìm được sản phẩm phù hợp nhất cho gia đình mình.