Trẻ bao nhiêu tháng uống được sữa tươi? Lưu ý để trẻ uống sữa tươi an toàn

Với ưu điểm tiện lợi, dễ tìm mua, giá cả phải chăng, sữa tươi là nguồn bổ sung dinh dưỡng phổ biến cho trẻ nhỏ được nhiều gia đình lựa chọn. Tuy nhiên trẻ bao nhiêu tháng uống được sữa tươi là vấn đề được nhiều người quan tâm, bởi nếu cho uống sai cách, sai thời điểm sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ.

Giá trị dinh dưỡng của sữa tươi đối với trẻ nhỏ

Sữa tươi là sản phẩm có nguồn gốc từ động vật như bò, dê, cừu… ở dạng lỏng, nguyên chất, chưa qua xử lý hoặc đã sơ chế và chưa được thanh trùng hay tiệt trùng bằng hệ thống xử lý nhiệt vi lọc. Do khi vừa vắt ra, sữa có thể chứa các vi trùng có hại (từ quá trình vắt sữa từ bò, dê, cừu…có thể là vấn đề vệ sinh khi lấy sữa, hoặc là bản thân vật lấy sữa bị bệnh), nên các chuyên gia khuyến cáo không nên uống trực tiếp dòng sữa này mà cần phải thông qua thanh trùng hoặc tiệt trùng. Bên cạnh sữa tươi thanh trùng và sữa tươi tiệt trùng còn có sữa tươi tách béo, sữa tươi nguyên kem,...do nhà sản xuất thiết kế để phù hợp với nhu cầu thể trạng của trẻ nhỏ. 

Theo AAP (Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ), sữa tươi là một trong hai loại đồ uống tốt nhất cho trẻ nhỏ. Sữa tươi cung cấp dồi dào đạm, canxi, vitamin D và khoáng chất - những dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển thể chất và trí não của con trẻ. Trong đó, canxi khi kết hợp vitamin D trong sữa giúp trẻ cao lớn nhờ củng cố hệ xương và răng. Đặc biệt, sữa tươi rất giàu đạm, góp phần quan trọng trong việc tạo cơ bắp, cung cấp năng lượng cho quá trình phát triển trí não và củng cố hệ miễn dịch. 

Sữa tươi có giá trị dinh dưỡng cao

Khi nào trẻ uống được sữa tươi?

Sữa tươi tuy có nhiều chất dinh dưỡng và công dụng đối với sự phát triển của trẻ nhưng các bậc phụ huynh cần phải chú ý cho uống đúng thời điểm và đúng cách. 

Độ tuổi trẻ uống được sữa tươi

Theo các chuyên gia, chỉ nên cho trẻ uống sữa tươi khi trẻ đã hơn 1 tuổi và tốt nhất là từ 2 tuổi trở lên. Lúc này, hệ tiêu hoá và thận của trẻ đã hoàn thiện. Cụ thể: 

• Hệ enzyme như enzyme lactase giúp phân giải lactose hoạt động hiệu quả hơn, giảm nguy cơ gặp các vấn đề như đầy hơi, tiêu chảy. Hệ vi sinh đường ruột đa dạng, ổn định và kích thước dạ dày cũng lớn hơn, tăng khả năng hấp thu, tiêu hoá các chất có trong sữa tươi - điều mà trẻ ở độ tuổi sơ sinh không làm được. 
• Thận của trẻ từ 1 tuổi đã đủ khả năng xử lý các khoáng chất như natri, kali, và canxi trong sữa tươi, giảm nguy cơ quá tải so với trẻ dưới 1 tuổi. Điều này rất quan trọng, vì sữa tươi chứa hàm lượng các khoáng chất này cao hơn sữa mẹ hoặc sữa công thức.
• Trẻ từ 1 tuổi đã ăn dặm và làm quen với các loại thực phẩm phong phú, từ đó cải thiện khả năng tiêu hóa các thành phần phức tạp như protein và chất béo trong sữa tươi.

Khi bắt đầu uống sữa tươi, cha mẹ nên chọn sữa nguyên kem để đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và chất béo cho sự phát triển não bộ và thể chất. Sữa nguyên kem là sữa được mang đi diệt khuẩn (thanh trùng) mà không hề có sự tham gia của các chất phụ gia hay chất bảo quản nào khác, sau đó được đóng gói và đem đi tiêu thụ trên thị trường.

Thời điểm trẻ uống sữa tươi tốt nhất là từ 2 tuổi trở lên

Tại sao trẻ dưới 1 tuổi không nên uống sữa tươi?

Trẻ dưới 1 tuổi không nên uống sữa tươi vì hệ tiêu hóa và nhu cầu dinh dưỡng của trẻ trong giai đoạn này chưa phù hợp để xử lý và hấp thụ hiệu quả các thành phần từ sữa tươi. 

• Hàm lượng protein và khoáng chất quá cao: Sữa tươi chứa lượng protein và khoáng chất như natri và kali cao hơn nhiều so với nhu cầu của trẻ dưới 1 tuổi. Điều này gây áp lực lên thận của trẻ, vốn còn non nớt, dễ dẫn đến tình trạng mất cân bằng điện giải hoặc quá tải chức năng thận.
• Thiếu hụt một số vi chất quan trọng: Sữa tươi không cung cấp đủ chất sắt, kẽm và vitamin C cần thiết cho sự phát triển của trẻ trong năm đầu đời. Việc uống sữa tươi thay thế hoàn toàn sữa mẹ hoặc sữa công thức có thể làm tăng nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt. Theo khuyến nghị của Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), trẻ uống sữa tươi quá sớm có nguy cơ giảm hấp thu sắt từ các thực phẩm khác, dẫn đến chậm tăng trưởng và suy giảm miễn dịch.
• Không đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt: Trong năm đầu đời, trẻ cần các dưỡng chất đặc biệt như DHA, AA, và các nucleotide để hỗ trợ phát triển não bộ và hệ miễn dịch. Những dưỡng chất này không có hoặc rất ít trong sữa tươi, trong khi sữa mẹ hoặc sữa công thức lại được thiết kế để cung cấp đủ.

Vi chất dinh dưỡng là gì: Phân loại, vai trò và cách bổ sung từng loại

Khi nào cho bé uống sữa tươi hoàn toàn?

Trẻ có thể làm quen sữa tươi từ 1 tuổi và uống sữa tươi hoàn toàn kể từ 2 tuổi trở đi.  

• Trẻ từ 1-2 tuổi: Nên uống khoảng 100-150 ml sữa tươi mỗi ngày, kết hợp với sữa mẹ hoặc sữa công thức và chế độ ăn dặm đa dạng. 
• Trẻ từ 2-3 tuổi: Lượng sữa tươi có thể tăng lên 200-300 ml mỗi ngày, đảm bảo cung cấp đủ canxi và vitamin D cho sự phát triển xương và răng. 
• Trẻ từ 3-6 tuổi: Có thể tiêu thụ 400-500 ml sữa tươi mỗi ngày, kết hợp với chế độ ăn uống đa dạng để đáp ứng nhu cầu năng lượng và dinh dưỡng cho hoạt động và tăng trưởng. 
• Trẻ từ 7 tuổi trở lên: Lượng sữa tươi khuyến nghị là 500-700 ml mỗi ngày, tùy thuộc vào mức độ hoạt động và nhu cầu dinh dưỡng cá nhân. 
• Đối với trẻ thừa cân hoặc béo phì, nên chọn sữa tươi không đường hoặc sữa ít béo và giới hạn lượng sữa ở mức 300-400 ml mỗi ngày. 

Lưu ý về liều lượng tiêu thụ rất quan trọng vì vẫn còn nhiều bậc phụ huynh nghĩ sữa tốt cho sức khỏe, nhất là chiều cao của con nên cứ cố “ép” con uống càng nhiều càng tốt. Thế nhưng nếu uống quá nhiều sữa trẻ sẽ dễ béo phì, hoặc trẻ không được rèn luyện thói quen nhai, lâu dài kén hoặc khó ăn các thức ăn đặc dẫn đến suy dinh dưỡng, thiếu chất xơ gây táo bón, cơ thể phát triển không toàn diện.

Lưu ý cả về lượng sữa cho trẻ uống cần phù hợp với thể trạng và độ tuổi

Lưu ý khi cho trẻ uống sữa tươi

Dưới đây là một số lưu ý khi cho trẻ uống sữa tươi an toàn và hiệu quả hơn. 

Chọn loại sữa tươi phù hợp

Khi chọn sữa tươi cho trẻ từ 1 tuổi, cha mẹ cần xem xét loại sữa, thành phần dinh dưỡng và nhu cầu của trẻ. 

• Trẻ 1- 2 tuổi: Cần các loại chất béo lành mạnh để não bộ phát triển. Vậy nên mẹ không nên dùng các loại sữa tách béo, trừ khi có chỉ định của bác sĩ. Như đã nói ở trên, sữa nguyên kem (whole milk) giữ nguyên hàm lượng chất béo (khoảng 3,5%), giàu năng lượng và các vitamin tan trong chất béo như A, D, E phù hợp với trẻ đang cần nhiều năng lượng, chất béo để phát triển. 
• Trẻ trên 2 tuổi: Nếu bé có thể trạng thừa cân thì nên cho trẻ dùng sữa tách béo. Sữa tách béo một phần (low-fat milk) chứa khoảng 1-2% chất béo, lượng calo ít hơn so với sữa nguyên kem nhưng vẫn giữ được hàm lượng protein, canxi và các khoáng chất khác. 
• Trẻ thiếu hụt dinh dưỡng nên chọn sữa tươi bổ sung vi chất như sắt, kẽm, DHA, vitamin A,D để đáp ứng nhu cầu cải thiện thể trạng. 
• Nên sử dụng sữa thanh trùng hoặc tiệt trùng để đảm bảo vệ sinh cho trẻ. Không cho trẻ uống sữa bò vắt trực tiếp để phòng nguy cơ nhiễm khuẩn.

Có nhiều loại sữa tươi trên thị trường

Không pha trộn sữa tươi với sữa công thức và các loại sữa khác

Không nên pha trộn sữa tươi với các loại sữa khác. Sữa công thức cho bé được sản xuất với tỷ lệ dinh dưỡng chuẩn xác, đảm bảo cung cấp đủ các chất cần thiết cho từng giai đoạn phát triển của trẻ. Khi pha trộn với sữa tươi, tỷ lệ này có thể bị thay đổi, dẫn đến mất cân đối dinh dưỡng. Một mặt, sữa tươi chứa hàm lượng protein và khoáng chất cao hơn sữa công thức, có thể gây quá tải thận nếu lượng sử dụng không được kiểm soát sẽ khiến trẻ tăng nguy cơ rối loạn tiêu hoá. 

Thời điểm uống phù hợp 

Ba mẹ có thể cho bé uống sữa sau bữa ăn sáng, lúc 16h hoặc trước khi đi ngủ 2 tiếng. Theo các nghiên cứu, sữa được cơ thể hấp thu tốt nhất vào khoảng thời gian cách bữa ăn chính khoảng 1-2 giờ và khoảng 2 giờ trước khi đi ngủ. Ngoài ra không nên cho trẻ uống sữa lúc bụng đói vì sẽ làm loãng dịch dạ dày, không tốt cho việc tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất. 

Qua việc giải đáp “ trẻ bao nhiêu tháng tuổi uống được sữa tươi”, ta thấy rằng việc cho trẻ uống sữa tươi đúng thời điểm và đúng cách không chỉ giúp bổ sung dinh dưỡng chuẩn mà còn hỗ trợ sự phát triển toàn diện về thể chất lẫn trí tuệ. Với những lợi ích mà sữa tươi mang lại, cha mẹ cần nắm rõ độ tuổi phù hợp và cách sử dụng đúng cách để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng nếu có bất kỳ băn khoăn nào, đặc biệt khi trẻ có nhu cầu đặc biệt hoặc vấn đề sức khỏe. Sự lựa chọn đúng đắn từ hôm nay sẽ là nền tảng cho sức khỏe vững chắc của bé trong tương lai.