Trẻ biếng ăn lâu ngày và cách xử lý kịp thời cho ba mẹ

Trong quá trình nuôi con nhỏ, một trong những điều trăn trở nhất của các bậc phụ huynh đó chính là trẻ biếng ăn lâu ngày. Tình trạng này kéo dài không chỉ khiến ba mẹ lo lắng, mệt mỏi mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển cả về thể chất và trí tuệ của con. Do đó, việc xử lý kịp thời khi trẻ biếng ăn kéo dài vô cùng quan trọng. Trong bài viết này, Vinlac sẽ chỉ ra chi tiết nguyên nhân cũng như cách khắc phục đúng đắn cho ba mẹ.

Nguyên nhân trẻ biếng ăn lâu ngày

Tình trạng trẻ biếng ăn kéo dài xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan. Để có phương pháp khắc phục tình trạng một cách đúng đắn, kịp thời, ba mẹ nên tìm hiểu chính xác nguyên nhân dẫn tới tình trạng bé biếng ăn kéo dài. Trong đó có một số nguyên nhân mà ba mẹ cần nắm được như:

Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn lâu ngày

Không có phương pháp can thiệp kịp thời

Nếu không nhận ra và can thiệp kịp thời khi trẻ biếng ăn, tình trạng này có thể kéo dài và khó khăn hơn trong việc xử lý sau này.

Xử lý sai cách khi trẻ mới biếng ăn

Nhiều phụ huynh khi thấy con bỏ bữa sẽ có động thái thúc ép để đảm bảo bé ăn hết bữa, đủ lượng dinh dưỡng trong ngày. Tuy nhiên, nếu không phân biệt được đó là biếng ăn hay chỉ đơn giản là cảm giác thèm ăn của con trong bữa đó giảm mà chỉ chăm chăm vào ép ăn sẽ khiến bé áp lực, tăng sự phản kháng trong việc tiếp nhận thức ăn. Dần dần, tình trạng biếng ăn sẽ trở nên tồi tệ hơn, bé biếng ăn kéo dài không dứt.

Chế độ ăn uống, sinh hoạt không phù hợp

Chế độ ăn uống không cân đối hoặc không đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng có thể làm cho bé cảm thấy không muốn ăn. Bên cạnh đó, lịch ăn quá dày đặc, bữa chính, bữa phụ sát nhau hay ăn kẹo trước giờ ăn cơm cũng tác động tới tình trạng biếng ăn ở trẻ. Nếu không được cải thiện sớm, điều này sẽ làm cho bé biếng ăn lâu ngày.

Lạm dụng sữa

Khi thấy con biếng ăn, nhiều mẹ lập tức cho bé uống sữa bù vì sợ con đói. Thế nhưng, khi đến độ tuổi ăn dặm, sữa không thể thay thế cho thức ăn. Việc liên tục bù sữa thay thức ăn chỉ khiến khả năng nhai nuốt của bé chậm phát phát triển, con kén ăn hơn, mất cân bằng dinh dưỡng. Bên cạnh đó, khi được uống sữa no, bé sẽ không còn hứng thú ăn các loại thức ăn khác. Tình trạng này sẽ khiến con trở nên biếng ăn lâu ngày, khó khắc phục.

Lạm dụng sữa khiến trẻ biếng ăn lâu ngày

Sử dụng quá nhiều gia vị

Không chỉ do chế độ sinh hoạt hay do uống quá nhiều sữa, gia vị cũng là nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn lâu ngày. Thêm quá nhiều gia vị vào đồ ăn của con sẽ khiến bé không thể cảm nhận được mùi vị tự nhiên của thực phẩm. Các loại gia vị cũng có thể gây căng thẳng và mệt mỏi cho hệ tiêu hóa của trẻ. Khi hệ tiêu hóa của trẻ không hoạt động một cách hiệu quả, con sẽ có cảm giác khó chịu sau khi ăn, dần dần từ chối ăn và gây ra tình trạng biếng ăn lâu dài.

Hậu quả khi bé biếng ăn kéo dài

Thức ăn là dinh dưỡng chính đối với trẻ nhỏ. Do đó, trẻ biếng ăn lâu ngày sẽ để lại những hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe hiện tại và sự phát triển trong tương lai của con. Một số hậu quả mà ba mẹ sẽ nhận thấy rõ khi trẻ biếng ăn như:

Thiếu hụt dinh dưỡng

Hậu quả rõ rệt nhất nếu trẻ biếng ăn kéo dài đó chính là sự thiếu hụt về mặt dinh dưỡng. Khi biếng ăn, con sẽ không nạp đủ lượng dinh dưỡng cần thiết mà cơ thể cần. Thiếu vi chất cũng ảnh hưởng trực tiếp tới các bộ phận của cơ thể. Chẳng hạn như thiếu vitamin A sẽ khiến mắt bị khô, mỏi, thậm chí là mù lòa; thiếu vitamin D gây còi xương; thiếu sắt gây thiếu máu; thiếu vitamin B1 dẫn đến tê phù…

Ảnh hưởng đến sự phát triển

Thiếu hụt dinh dưỡng do trẻ biếng bú kéo dài hay biếng ăn còn kéo theo sự tác động xấu đến tốc độ phát triển của bé. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu tình trạng biếng ăn kéo dài trong 2 năm đầu đời sẽ khiến bé rơi vào nguy cơ nhẹ cân, thấp còi hơn khoảng 6 - 22% so với những trẻ ăn uống bình thường.

Sự phát triển trí não ở trẻ biếng ăn lâu ngày cũng chậm hơn so với các bạn. Bởi khi biếng ăn, con có nguy cơ thiếu một số dưỡng chất quan trọng, có tác động đến sự hoạt động của não bộ như: Protein, Omega 3, Omega 6, DHA, và Sắt, Taurin, chất béo… Mối nguy hại này không chỉ xảy ra tại thời điểm con biếng ăn mà còn ảnh hưởng cho tới tận 5 năm sau trong quá trình phát triển của trẻ.

Trẻ biếng ăn lâu ngày gây suy giảm trí tuệ

Không chỉ vậy, biếng ăn còn dẫn đến sự thiếu hụt protein, chất béo, vitamin và khoáng chất cần thiết, làm chậm quá trình tăng trưởng của trẻ. Cơ thể trẻ sẽ không có đủ nguồn năng lượng để phát triển cơ bắp và xương, dẫn đến sự phát triển thể chất chậm chạp. Những trẻ thiếu dinh dưỡng có thể có chiều cao thấp hơn so với các bạn đồng trang lứa.

Suy giảm hệ miễn dịch, sức đề kháng

Khi trẻ ăn không đủ khẩu phần, không chỉ sự phát triển thể chất mà sức đề kháng, miễn dịch của con cũng bị suy giảm nghiêm trọng. Chẳng hạn như thiếu hụt vitamin A, C, D, E, sắt và selen có thể làm suy giảm khả năng phát triển và hoạt động của các tế bào miễn dịch. Các tế bào này đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và tiêu diệt vi khuẩn, vi rút và các tác nhân gây bệnh khác trong cơ thể. Do vậy mà bé biếng ăn kéo dài dễ mắc các bệnh về tiêu hóa, hô hấp như viêm họng, tiêu chảy, viêm phổi….

Ngoài ra, hệ miễn dịch của trẻ cũng bị suy giảm do thiếu hụt protein, chất béo và các chất dinh dưỡng khác cần thiết để sản xuất kháng thể, ảnh hưởng đến chức năng thực bào, hệ thống bổ thể và sự tổng hợp cytokine. Sự suy giảm này làm khả năng nhiễm vi khuẩn, virus ở trẻ nhỏ tăng cao. Thậm chí, quá trình hồi phục sau khi bị bệnh cũng mất nhiều thời gian hơn.

Ảnh hưởng tới tâm sinh lý

Không chỉ ảnh hưởng tới dinh dưỡng, sự phát triển của cơ thể, hệ miễn dịch, sức đề kháng, tình trạng biếng ăn kéo dài còn tác động trực tiếp tới tâm sinh lý của trẻ nhỏ. Khi không được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, cơ thể con dễ mệt mỏi. Vì vật mà sự tập trung, khả năng tuy duy và đưa ra quyết định cũng bị ảnh hưởng. Thậm chí, trẻ còn cảm thấy chán nản, lo lắng hoặc cáu kỉnh một cách vô lý.

Một số nghiên cứu khác cũng đã chỉ ra rằng trẻ biếng ăn lâu ngày có chỉ số EQ (chỉ số thông minh cảm xúc) thấp. Điều này có thể khiến con khó hòa nhập, sống thu mình, cô đơn. Về lâu dài, tâm lý của trẻ sẽ bị ảnh hưởng nặng nề, có thể dẫn đến tự kỷ hoặc trầm cảm.

Bé biếng ăn kéo dài ảnh hưởng tới tâm lý

5 cách khắc phục khi trẻ biếng ăn kéo dài

Để ngăn những tác động xấu có thể xảy ra với con, ba mẹ nên chủ động tìm cách khắc phục khi thấy bé biếng ăn kéo dài, tránh để những hệ lụy xấu không mong muốn đến với con. Một số biện pháp hiệu quả để giúp trẻ vượt qua tình trạng biếng ăn lâu ngày như:

Xây dựng lại lịch sinh hoạt phù hợp

Ba mẹ nên cố định lịch ăn hàng ngày cho con để não bộ nhận thức được giờ ăn cũng như hệ tiêu hóa ổn định hơn. Ngoài ra, ba mẹ không cho bé ăn bất cứ thứ gì nếu chưa đến bữa ăn phụ hay bữa chính. Chỉ một cái kẹo cũng có thể ảnh hưởng tới lượng thức ăn nạp vào mỗi bữa của con.

Bên cạnh đó, 10 - 15 phút trước khi bắt đầu bữa ăn, gia đình nên thông báo cho bé biết để con có sự chuẩn bị cũng như ý thức được về việc đến giờ ăn. Mỗi bữa ăn cũng chỉ nên kéo dài khoảng 30 phút, tuyệt đối không để nó diễn ra lâu hơn. Nếu con không ăn hết, ba mẹ dọn bàn và để bé đợi tới bữa kế tiếp.

Cần đổi lịch sinh hoạt khi bé biếng ăn kéo dài

Chia nhỏ bữa ăn

Nếu bé không thể ăn nhiều trong một lần, ba mẹ có thể chia nhỏ khẩu phần ăn thành các bữa chính - phụ xen kẽ trong ngày. Tuy nhiên, vẫn cần đảm bảo quy tắc cố định khung giờ ăn ở trên. Việc này sẽ giúp hệ tiêu hóa của con làm việc tốt hơn, không bị quá tải, không còn cảm giác ợ hơi, khó tiêu. Bé cũng cảm thấy thoải mái khi ăn hơn, không bị căng thẳng, áp lực do ba mẹ ép ăn.

Đa dạng thực đơn

Trẻ nhỏ luôn có sự tò mò, thích khám phá. Vì vậy, ngay cả bữa ăn cũng nên được chế biến đa dạng, khơi gợi sự hứng thú trong con. Hãy cho trẻ cơ hội để thử, để lựa chọn đồ ăn con thích. Ban đầu, bé có thể ăn rất ít hoặc không ăn nhưng hãy kiên nhẫn, mời lại con vào lần sau. Mẹ có thể sẽ mất đến 8 lần trước khi con quen với một món mới nên đừng bỏ cuộc nhé.

Đa dạng thực đơn cho trẻ biếng ăn kéo dài

Không ép trẻ ăn

Tuyệt đối không ép trẻ ăn. Khi thấy con biếng ăn, nhiều ba mẹ sẽ sốt ruột, tìm đủ mọi cách để bé ăn hết khẩu phần. Thế nhưng, nếu ba mẹ cố gắng làm vậy sẽ khiến các biện pháp đã thực hiện ở trên trở nên vô nghĩa. Việc la mắng, dọa phạt, thậm chí đánh bé khi bé không muốn ăn sẽ chỉ khiến con bị ám ảnh tâm lý đối với việc ăn uống. Dần dần con sẽ cảm thấy sợ hãi khi thấy đồ ăn và sinh ra phản xạ kháng cự lại. Điều này sẽ khiến tình trạng biếng ăn càng kéo dài hơn.

Bổ sung các loại vi chất kích thích tiêu hóa, vị giác

Ngoài 4 phương pháp đề cập ở trên, mẹ cũng đừng quên bổ sung các loại vi chất tốt cho tiêu hóa khi thấy trẻ biếng ăn kéo dài. Mẹ có thể thêm các loại thực phẩm tốt cho tiêu hóa như sữa chua, trái cây, rau xanh… vào các bữa ăn của con. Những loại đồ ăn này giàu chất xơ, prebiotics, giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột, bé tiêu hóa tốt, hấp thụ tốt hơn. Tuy nhiên, cần lưu ý không nên cho bé uống nước, uống sữa, ăn trái cây, sữa chua ngay trong hoặc sau khi vừa ăn xong.

Ngoài ra, mẹ có thể tìm đến một số loại thực phẩm chức năng hỗ trợ tiêu hóa, kích thích ăn ngon có trên thị trường. Trước khi cho bé sử dụng bất kỳ sản phẩm nào, mẹ nên tìm hiểu kỹ nguồn gốc xuất xứ, thành phần cũng như tham khảo ý kiến của các bác sĩ, chuyên gia.

Bé biếng ăn kéo dài cần bổ sung vi chất

Biếng ăn lâu ngày là tình trạng không hiếm gặp ở trẻ nhỏ nhưng lại để lại hậu quả vô cùng nghiêm trọng nếu không có xử lý kịp thời. Để tránh tác động xấu tới sự phát triển của con ở hiện tại và tương lai, gia đình nên chủ động tìm hiểu nguyên nhân để có những cách khắc phục đúng đắn, phù hợp cho bé.