Bé không chịu uống sữa công thức phải làm sao?

Sữa công thức là nguồn dinh dưỡng bổ sung hoặc thay thế sữa mẹ rất cần thiết cho trẻ. Tuy nhiên, không ít trường hợp bé không hợp tác với sữa ngoài khiến ba mẹ lo lắng. Vậy bé không chịu uống sữa công thức phải làm sao? Ba mẹ cùng Vinlac tìm hiểu nguyên nhân và cách xử lý qua bài viết dưới đây nhé!

Tại sao bé không chịu uống sữa công thức?

Dị ứng sữa công thức 

Nhiều trường hợp trẻ không chịu uống sữa công thức do bị dị ứng với thành phần của sữa. Hệ thống miễn dịch của trẻ nhận diện các thành phần trong sữa là tác nhân gây hại nên phản ứng dẫn đến những biểu hiện như phát ban, tiêu chảy, đầy hơi làm bé không chịu uống sữa. Đặc biệt, tình trạng này xảy ra ở trẻ sơ sinh vì hệ miễn dịch còn yếu và chưa hoàn thiện.

Đừng bỏ qua: Dấu hiệu trẻ bị dị ứng sữa công thức

Sữa công thức chưa phù hợp 

Sự khác biệt về mùi vị và thành phần dinh dưỡng cũng có thể là nguyên nhân khiến bé không hợp tác uống sữa công thức. Sữa công thức là thực phẩm đầu tiên mà trẻ phải dung nạp một lượng lớn chất đạm lạ. Một số dòng có hàm lượng lactose cao, chất béo khó tiêu có thể làm việc tiêu hoá của trẻ khó khăn hơn, cần thời gian để thích nghi. 

Vị giác của trẻ sơ sinh cũng rất nhạy cảm. Trên thực tế, trẻ có thể có sự phân bố vị giác quanh miệng rộng hơn so với người lớn. Vì vậy nếu thấy trẻ không uống sữa công thức có thể do trẻ nhạy cảm với mùi vị lạ hoặc không quen với độ ngọt khác biệt. 

Bình sữa hoặc núm ti không phù hợp

Trẻ nhỏ đặc biệt là trẻ sơ sinh đã quen với ti mẹ mềm mại và ấm áp nên nhiều bé khó tiếp nhận việc sử dụng bình sữa và ti giả. Núm ti quá cứng hoặc không vừa kích thước miệng bé làm bé khó bú, từ đó gây khó chịu và từ chối uống. Bên cạnh đó, hình dáng và thiết kế của bình sữa không thuận tiện (khó cầm nắm, dễ bị sặc sữa) cũng có thể là lý do khiến bé không hợp tác ti sữa ngoài.

Bình hoặc núm ti không hợp cũng là lí do khiến trẻ không hợp tác

Bé đang gặp các vấn đề bệnh lý 

Bé không chịu bú sữa công thức có thể vì mắc các vấn đề về sức khỏe như ốm, mệt mỏi, mọc răng, nhiệt miệng, họng có đờm, nấm lưỡi… Ví dụ tình trạng mọc răng bỏ bú rất dễ gặp ở trẻ. Trong suốt thời gian mọc răng, enzyme trong cơ thể bé sẽ tập trung để hỗ trợ cho răng nhô ra khỏi lợi. Thiếu enzyme tiêu hóa thức ăn, hệ tiêu hóa hoạt động không tốt. Việc cọ xát núm vú với phần lợi đang mọc răng cũng gây cảm giác khó chịu. Những vấn đề sức khỏe này khiến bé không có hứng thú hoặc cảm giác đau khi uống sữa. 

Bé gặp vấn đề về tâm lý 

Sự ép buộc hoặc tạo áp lực khi uống sữa có thể làm bé sợ hãi hoặc chán ghét sữa công thức. Trẻ sơ sinh chưa có khả năng giao tiếp rõ ràng để biểu đạt cảm xúc hoặc nhu cầu, trong khi trẻ lớn hơn có thể nói ra hoặc biểu hiện rõ ràng qua hành vi. Trẻ nhỏ phải trải qua những giai đoạn hoàn thiện cả về thể chất lẫn cảm xúc; thay đổi môi trường sống và người chăm sóc hay không khí căng thẳng đều có thể là lí do tác động đến việc trẻ không thích bú sữa nói riêng và ăn uống nói chung. 

Biếng ăn tâm lý là nguyên nhân ba mẹ hay bỏ qua

Mẹo hay để xử lý tình trạng bé không chịu uống sữa công thức

Khi gặp phải tình trạng này, ba mẹ không nên quá lo lắng mà cần bình tĩnh theo dõi kĩ các thói quen, phản ứng của con để xác định được nguyên nhân, từ đó có hướng giải quyết chính xác và phù hợp. Dưới đây là một số mẹo hay để ba mẹ khắc phục được tình trạng bé lười bú, bỏ bú sữa công thức. 

Đổi sữa công thức phù hợp theo nhu cầu, thể trạng của trẻ

Nếu bé không chịu bú do sữa chưa phù hợp, ba mẹ cần xem lại tình trạng sức khỏe cũng như sở thích của bé là gì. Ví dụ với trẻ dị ứng đạm sữa nên chọn sữa thuỷ phân hoặc sữa có nguồn gốc đạm sữa dê; những trẻ sinh non hoặc thấp còi nhẹ cân loại sữa có hàm lượng calo cao là lựa chọn tốt; trẻ hay ốm vặt nên chọn sữa tăng đề kháng;... 

Ưu tiên lựa chọn sữa có mùi vị và công thức giống sữa mẹ

Bé thường quen với mùi vị ngọt nhẹ và độ béo tự nhiên của sữa mẹ, nên khi chuyển sang sữa công thức, việc thay đổi đột ngột hoặc mùi vị lạ là nguyên nhân khiến bé từ chối. Để khắc phục, bố mẹ nên lựa chọn những loại sữa có mùi vị nhẹ nhàng và thành phần gần giống với sữa mẹ. 

• Về hương vị: Hương vị của sữa mẹ thường được miêu tả là nhẹ nhàng, hơi ngọt, có mùi thơm tự nhiên và không gắt. Sữa công thức không thể giống sữa mẹ 100% nhưng sẽ có những loại sữa mô phỏng được gần giống, nhạt mát, không ngọt gắt mà vẫn thơm ngon, dễ uống, không bị quá tanh. 
• Về thành phần: Việc chọn sữa công thức mô phỏng sữa mẹ giúp bù đắp phần dinh dưỡng thiếu hụt. Các loại sữa công thức hiện đại được nghiên cứu để bắt chước thành phần và tính chất của sữa mẹ. Ba mẹ ưu tiên lựa chọn sữa có các dưỡng chất như HMO, lợi khuẩn, chất xơ, các kháng thể tự nhiên (IgG, IgA, IgM), các vi chất (vitamin A, D, C, kẽm, sắt, canxi…).  

Ưu tiên sữa công thức tương tự sữa mẹ

Đổi bình sữa/núm ti khác, xem lại cách pha sữa 

Chọn bình sữa và núm ti phù hợp, đồng thời sử dụng sữa đúng chuẩn là cách để đảm bảo trẻ hợp tác, nhận được đầy đủ lợi ích từ việc uống sữa công thức. 

• Ba mẹ có thể chọn bình sữa dựa trên chất liệu, kích thước. Gợi ý ba mẹ chọn bình sữa nhựa, thủy tinh, thép không gỉ hoặc kiểu kết hợp có một bình thủy tinh bên trong ống nhựa hoặc silicon. Nên chọn bình có khối lượng nhẹ để trẻ dễ cầm khi con có thể tự ti bình. 
• Với núm ti có thể chọn núm silicon hoặc latex. Núm silicon săn chắc hơn và giữ hình dạng lâu hơn. Núm vú cao su mềm dẻo hơn nhưng không sử dụng được lâu. Trong những trường hợp hiếm gặp, trẻ sơ sinh có thể bị dị ứng với latex. núm vú tuyền thông, có thể chỉnh nha, đầu phẳng hoặc loại có rãnh và hình dạng giống ty mẹ. Núm ty chỉnh nha được thiết kế để phù hợp với vòm miệng và nướu của trẻ. 
• Có những loại núm vú đặc biệt, sản xuất cho trẻ sinh non hoặc trẻ sơ sinh có vấn đề về miệng, ảnh hưởng đến khả năng bú. Những núm vú đặc biệt này có thể giúp kiểm soát hoặc đo tốc độ dòng chảy. 
• Bên cạnh đó, cách pha sữa đúng cách rất quan trọng: lượng sữa pha cần tuân theo hướng dẫn trên bao bì, nhiệt độ của sữa nên ở khoảng 37°C để bé cảm thấy thân thuộc và dễ uống. Sau khi pha, cần lắc đều để tránh tình trạng vón cục.

Điều chỉnh cữ bú để trẻ quen với sữa công thức 

Để giúp bé quen dần với sữa công thức, bố mẹ nên tập cho bé uống xen kẽ với cữ bú mẹ. Đầu tiên, mặc dù bé uống ít, chỉ cần khoảng 30ml đến 60ml mỗi cữ sữa công thức, sau đó tăng dần khi bé quen mùi vị. Việc kết hợp sữa mẹ và sữa công thức đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo bé hấp thụ tối đa dưỡng chất mà không bị thừa chất. Thông thường, sữa công thức và sữa mẹ nên uống cách nhau từ 2 đến 3 giờ. Khoảng thời gian này cho phép hệ tiêu hóa của trẻ xử lý từng loại sữa mà không bị quá tải, giúp trẻ hấp thu tốt nhất các dưỡng chất.

Đối với bé không chịu uống sữa công thức nhưng mẹ vẫn có sữa thì nên tiếp tục duy trì sữa mẹ, cho con bú mẹ nhiều lần trong ngày.

Đừng bỏ qua: Cho trẻ uống sữa đúng cách

Điều trị bệnh lý, áp dụng các cách chăm sóc phù hợp 

Nếu trẻ đang trong các giai đoạn phát triển thể chất như mọc răng, ba mẹ không nên quá lo lắng nếu con bỏ bú, kén ăn hơn bình thường. Ba mẹ có thể áp dụng những cách chăm sóc phù hợp, ví dụ: 

• Chia nhỏ cữ bú
• Bổ sung thêm vi chất
• Không lạm dụng thuốc kháng sinh

Trường hợp trẻ gặp các vấn đề như ốm, sốt do vi khuẩn, vi rút hoặc các tác nhân gây bệnh khác cần được đi khám và điều trị dứt điểm các vấn đề trẻ đang gặp phải. Tình trạng bệnh thuyên giảm sẽ giúp bé thoải mái hơn và uống sữa công thức trở lại. 

Tạo không gian ăn uống thoải mái và cách cho ăn phù hợp 

• Trường hợp bé không chịu uống sữa do tâm lý không thoải mái, ba mẹ nên cố gắng tạo không gian thoải mái hơn bằng cách chọn một nơi yên tĩnh, không có nhiều tiếng ồn và ánh sáng dịu nhẹ. Hạn chế để con bị phân tâm hay áp lực bởi TV, điện thoại hay đe dọa ép ăn. 
• Tư thế bú đúng cách là yếu tố quan trọng giúp trẻ cảm thấy thoải mái và bú hiệu quả. Cha mẹ nên đảm bảo rằng trẻ ngậm đúng khớp ngậm và bú được lượng sữa tối ưu thông qua việc đảm bảo tư thế đầu, thân của trẻ thẳng hàng và miệng bé ngậm đủ sâu vào núm ti. 
• Ba mẹ có thể chủ động trò chuyện, khơi gợi sự vui vẻ hứng thú của bé trong lúc ăn để con được cảm thấy an tâm, cảm nhận được sự yêu thương và an toàn khi bú sữa. 

Không gian ăn uống thoải mái tạo hứng thú cho trẻ

Bổ sung dinh dưỡng

Trong trường hợp trẻ vẫn không chịu uống sữa công thức mà sữa mẹ không đáp ứng đủ thì có thể bổ sung bằng thực phẩm hoặc sữa hạt theo tư vấn của bác sĩ. 

• Những chất mẹ cần lưu ý bổ sung khi trẻ không uống sữa công thức gồm protein, canxi, i-ốt. 

• Sữa hạt là nguồn cung cấp dinh dưỡng lành mạnh và thay thế sữa động vật nếu bé bị dị ứng với lactose - tình trạng không thể tiêu hóa hoàn toàn đường (lactose) trong sữa. Trung bình trong 100ml sữa hạt có chứa 15g chất đạm, 30g chất béo và giàu chất xơ đáp ứng khoảng 20% năng lượng để cơ thể hoạt động. Tuy nhiên, sữa hạt không thể thay thế hoàn toàn sữa mẹ và sữa công thức nên ba mẹ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để bổ sung lượng phù hợp cho bé. 

Việc bé không chịu uống sữa công thức là một thách thức không nhỏ, nhưng với sự kiên nhẫn và những mẹo xử lý phù hợp, bố mẹ hoàn toàn có thể giải quyết tình trạng này. Đừng quên rằng, mỗi em bé đều có đặc điểm riêng, vì vậy sự linh hoạt và thấu hiểu sẽ là chìa khóa giúp bố mẹ vượt qua mọi khó khăn.