Trẻ biếng ăn bệnh lý: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách xử lý
Đăng ngày 11/06/2024
Biếng ăn bệnh lý là gì?
Nếu như biếng ăn sinh lý là do sự thay đổi trong các mốc phát triển thể chất của trẻ, biếng ăn tâm lý là do tâm trạng lo lắng, sợ hãi của trẻ trước mỗi bữa ăn thì biếng ăn bệnh lý lại liên quan trực tiếp tới các vấn đề sức khỏe. Tình trạng này xảy ra phổ biến ở những trẻ mắc các bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa, đường ruột và một số bệnh khác.
Những cơn đau do bệnh gây ra sẽ khiến trẻ cảm thấy khó nhai, nuốt và cảm thấy chán ăn. Các tình trạng này nếu không được khắc phục, xử lý sẽ khiến bé biếng ăn kéo dài. Dần dần, ảnh hưởng tới các vấn đề sức khỏe khác.
Trẻ biếng ăn bệnh lý ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe
Nguyên nhân trẻ biếng ăn bệnh lý
Để đưa ra những cách xử lý phù hợp, ba mẹ cần biết được nguyên nhân khiến bé biếng ăn bệnh lý. Thông thường, tình trạng này gây ra bởi một số căn bệnh như:
Rối loạn tiêu hóa
Rối loạn tiêu hóa là một căn bệnh phổ biến ở trẻ nhỏ. Nguyên nhân chính là do hệ tiêu hóa của con chưa được hoàn thiện. Ngoài ra, căn bệnh còn xảy ra bởi chế độ ăn uống mất cân bằng, loạn khuẩn đường ruột, rối loạn tiết dịch, polyp trực tràng hoặc một số vấn đề khác liên quan tới dạ dày, chức năng tiêu hóa.
Khi bị rối loạn tiêu hóa, trẻ nhỏ sẽ cảm thấy buồn nôn, đau bụng, nôn trớ, đi phân sống, táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài. Tất cả những biểu hiện bệnh này đều khiến trẻ cảm thấy khó chịu, không muốn ăn hoặc ăn uống không ngon miệng. Ngoài ra, khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa, cơ thể sẽ gặp khó khăn trong việc tiêu hóa, hấp thu dinh dưỡng. Nếu không được khắc phục kịp thời, căn bệnh này sẽ dẫn tới biếng ăn bệnh lý ở trẻ.
Mọc răng
Trong các giai đoạn phát triển, bất kỳ trẻ nào cũng trải qua thời kỳ mọc răng. Đây là mốc phát triển sinh lý bình thường của cơ thể. Thế nhưng, mọc răng có thể gây sưng đau tại chỗ, thậm chí là viêm loét miệng, làm cho trẻ cảm thấy khó chịu. Lúc này, việc nhai nuốt của con cũng gặp khó khăn, gây nên tình trạng chán ăn và dần dần khiến trẻ biếng ăn.
Trẻ biếng ăn bệnh lý do mọc răng
Do ảnh hưởng của các loại thuốc
Biếng ăn bệnh lý ở trẻ sơ sinh không chỉ do rối loạn tiêu hóa, mọc răng mà còn do các loại thuốc kháng sinh. Việc bé bị bệnh, phải dùng thuốc để điều trị là điều hoàn toàn bình thường. Thế nhưng, một số loại kháng sinh không chỉ tiêu diệt các loại vi khuẩn gây hại mà còn vô tình làm sụt giảm số lượng lợi khuẩn, gây rối loạn tiêu hóa và dẫn tới tình trạng biếng ăn ở trẻ. Ngoài ra, trong quá trình sử dụng kháng sinh, một số thuốc ngấm vào máu, tiết qua dịch tiêu hóa (nước bọt) tạo cảm giác đắng miệng, khiến trẻ không muốn ăn, ăn không ngon miệng.
Bị nhiễm trùng
Ngoài các nguyên nhân ở trên, trẻ biếng ăn bệnh lý có thể xuất phát từ việc nhiễm trùng của cơ thể. Với đối tượng trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, hệ miễn dịch của con còn non nớt, không có khả năng chống lại tất cả các loại vi khuẩn gây hại. Do đó, trẻ cũng dễ mắc các bệnh như ho, cảm cúm, sổ mũi, đau bụng… và dễ chuyển nặng thành nhiễm trùng, viêm cấp tính hoặc mãn tính đường hô hấp, tiêu hóa. Bị nhiễm trùng sẽ khiến trẻ mất cảm giác thèm ăn, suy giảm khả năng hấp thu chất dinh dưỡng. Tình trạng này kéo dài sẽ trở thành biếng ăn.
Nhiễm trùng làm trẻ biếng ăn bệnh lý
Phân biệt biếng ăn bệnh lý với biếng ăn tâm lý, sinh lý
Biếng ăn bệnh lý cũng có một số biểu hiện tương đồng với các loại biếng ăn khác như:
- Ăn ngậm, không chịu nuốt;
- Không ăn hết khẩu phần ăn;
- Thường xuyên từ chối, bỏ chạy khi thấy thức ăn;
- Buồn nôn hoặc nôn khi nhìn thấy thức ăn;
- Sụt cân;
- …
Chính những biểu hiện tương đồng trên đã khiến nhiều phụ huynh lúng túng khi phân biệt giữa các loại biếng ăn. Dưới đây, Vinlac sẽ so sánh nguyên nhân, dấu hiệu của từng loại biếng ăn để ba mẹ có thể biết chính xác bé yêu nhà mình đang ở loại nào để có cách xử lý phù hợp.
Biếng ăn bệnh lý |
Biếng ăn tâm lý |
Biếng ăn sinh lý |
|
Nguyên nhân |
Do một số căn bệnh gây nên: + Mọc răng, viêm amidan, viêm tuyến nước bọt… làm trẻ gặp khó khăn khi nhai và nuốt, dẫn tới chán ăn. + Rối loạn tiêu hóa. + Nhiễm trùng: viêm phổi, viêm dạ dày, viêm ruột.. + Nhiễm ký sinh trùng: giun, sán… |
Do các yếu tố từ môi trường và cách chăm sóc trong quá trình ăn uống khiến trẻ lo lắng/bất an khi đến bữa, chán ăn, từ chối hoặc có hoạt động để trốn khi đến bữa |
- Thiếu chất từ khi còn là bào thai: Trong quá trình mang bầu, người mẹ thiếu các chất như canxi, sắt, kẽm, các loại vitamin cần thiết... sẽ khiến thai nhi bị thiếu chất và suy dinh dưỡng. - Do các mốc phát triển của cơ thể, bắt đầu biết lật, biết ngồi, biết bò, biết đi, mọc răng, học nói… Lúc này, sự tập trung của trẻ chuyển sang tò mò, khám phá nên giảm hứng thú với việc ăn. |
Dấu hiệu |
- Chán ăn kèm theo triệu chứng bệnh lý rõ ràng như sốt, nôn mửa, ho, sổ mũi... - Khó nuốt hoặc đau đớn khi ăn - Mệt mỏi, yếu hơn, không năng động như mọi ngày. |
- Tình trạng biếng ăn/từ chối ăn sau khi có những thay đổi về môi trường sống, người chăm sóc, người chăm sóc hàng ngày. - Trẻ căng thẳng, lo lắng, quấy khóc mỗi khi đến bữa. - Ăn uống thất thường mà không kèm biểu hiện bệnh lý nào. - Phản ứng với người chăm sóc. |
- Biếng ăn xảy ra đúng vào các thời điểm phát triển của trẻ như mọc răng, bắt đầu ăn dặm, biết đi... - Ngắn hạn, không ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày. - Cân nặng vẫn ổn định. - Khả năng tiêu hóa tốt. |
Chi tiết |
|
Trẻ biếng ăn tâm lý |
Biếng ăn bệnh lý hoàn toàn khác biệt
Hậu quả nghiêm trọng khi trẻ biếng ăn bệnh lý lâu ngày
Tình trạng biếng ăn không chỉ là một vấn đề tạm thời mà còn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ nhỏ nếu không được điều trị kịp thời và hiệu quả. Trong trường hợp biếng ăn bệnh lý kéo dài, sức khỏe và sự phát triển của trẻ có thể bị ảnh hưởng. Những tác hại dễ dàng thấy nhất có thể kể đến:
Thiếu hụt dinh dưỡng, ảnh hưởng tới tốc độ phát triển
Khi bị bệnh, sức khỏe của con đã suy yếu, lại thêm tình trạng biếng ăn, lười ăn sẽ dẫn đến sự thiếu hụt dinh dưỡng. Lúc này, cơ thể không được cung cấp đủ lượng dưỡng chất cần thiết để phát triển một cách toàn diện. Thiếu hụt dinh dưỡng có thể dẫn đến suy giảm cân nặng, chiều cao và kích thước đầu, ảnh hưởng đến sự phát triển về cả thể chất và tinh thần của trẻ. Nếu thiếu các dưỡng chất quan trọng như protein, canxi, sắt và vitamin, con sẽ gặp các vấn đề về xương, răng, hệ tiêu hóa, nguy cơ mắc các bệnh mới cũng cao hơn.
Suy giảm hệ miễn dịch, sức đề kháng
Biếng ăn bệnh lý không chỉ làm trẻ thiếu hụt dinh dưỡng, tốc độ phát triển chậm đi mà hệ miễn dịch và sức đề kháng của cơ thể cũng bị suy giảm. Khi biếng ăn, cơ thể sẽ thiếu hụt các yếu tố quan trọng để duy trì và củng cố hệ miễn dịch. Lúc này, trẻ sẽ yếu hơn, dễ bị tổn thương và mắc các bệnh nhiễm trùng. Các bệnh như cảm lạnh, viêm họng, viêm phổi có thể trở nên phổ biến và nặng nề hơn ở trẻ biếng ăn bệnh lý.
Biếng ăn bệnh lý khiến trẻ dễ ốm
Chậm phát triển trí não
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển trí não của trẻ. Thiếu hụt dưỡng chất có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ, gây ra các vấn đề về tư duy, trí nhớ, tập trung và khả năng học hỏi của trẻ. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề học tập và phát triển toàn diện ở trẻ sau này.
Cách xử lý khi trẻ biếng ăn bệnh lý
Khi đã xác định được chính xác nguyên nhân dẫn tới tình trạng biếng ăn bệnh lý của trẻ, ba mẹ nên tìm cách xử lý phù hợp, nhanh chóng để tránh để lại hậu quả. Dưới đây là một số gợi ý cho ba mẹ khi bé biếng ăn bệnh lý:
Đưa trẻ đi khám và tham khảo ý kiến bác sĩ
Để xử lý dứt điểm tình trạng biếng ăn bệnh lý, điều đầu tiên là ba mẹ phải xử lý được vấn đề sức khỏe mà bé đang gặp phải. Cần đưa con đi khám bác sĩ và tuân theo điều trị, đơn thuốc để tình trạng bệnh thuyên giảm.
Cho trẻ đi khám khi biếng ăn bệnh lý
Chia nhỏ bữa ăn
Trẻ ốm mệt nên việc gặp khó khăn trong chuyện ăn uống là điều hoàn toàn bình thường. Vì vậy, phụ huynh cần chia nhỏ các bữa để tránh gây khó chịu mà vẫn đảm bảo đủ dinh dưỡng cho con.
Lựa chọn thực phẩm nhẹ, dễ tiêu hóa
Đối với biếng ăn bệnh lý, đặc biệt là bệnh liên quan đến tiêu hóa thì cần chọn thức ăn mềm, nhẹ, dễ tiêu hóa và dinh dưỡng như cháo, súp… Những thực phẩm này sẽ làm giảm áp lực lên hệ tiêu hóa của con, bé sẽ không cần tốn quá nhiều năng lượng cũng như thời gian để hấp thu dưỡng chất.
Cung cấp đủ nước, bổ sung thêm vitamin, khoáng chất
Khi bé bị bệnh, đặc biệt là sốt và tiêu chảy, mẹ cần cung cấp đủ nước điện giải cho bé. Ngoài ra, mẹ đừng quên tăng cường bổ sung vitamin và khoáng chất như vitamin A, vitamin nhóm B, vitamin C, magie, kẽm… để giúp bé khỏe ăn, lấy lại cảm giác thèm ăn. Bên cạnh đó, có thể cho bé sử dụng thêm men vi sinh để kích thích hệ tiêu hóa làm việc hiệu quả, tránh cảm giác đầy hơi, chướng bụng làm con chán ăn.
Cho trẻ uống đủ nước để không bị biếng ăn bệnh lý
Thực đơn phong phú, đa dạng
Khi trẻ biếng ăn bệnh lý, ba mẹ phải chú trọng tới khẩu vị và thực đơn hàng ngày của con. Thực đơn nên được thay đổi liên tục, đa dạng nguyên liệu dựa trên sở thích của bé, tránh lặp đi lặp lại gây nhàm chán. Ngoài ra, ba mẹ cũng nên tăng thêm màu sắc, hương vị cho bữa ăn để kích thích vị giác, giúp bé thèm ăn, ăn được nhiều hơn.
Đảm bảo dinh dưỡng phù hợp
Không chỉ khi trẻ bị bệnh mà trong bất kỳ giai đoạn phát triển nào, trẻ cũng cần phải được bổ sung dinh dưỡng đầy đủ. Trong giai đoạn bị bệnh đi kèm với biểu hiện biếng ăn, điều này lại càng quan trọng hơn. Khẩu phần ăn mỗi bữa cần đảm bảo có tinh bột (gạo, mì, khoai lang…), chất xơ (các loại rau, củ, quả), đạm (thịt, cá, đậu…). Chất béo, đường, muối trong giai đoạn này nên hạn chế, tránh việc khó tiêu và làm con không thoải mái. Chỉ khi có đủ dinh dưỡng, con mới đủ sức đề kháng để chống lại virus gây bệnh.
Lên thực đơn đủ chất cho trẻ biếng ăn bệnh lý
Không lạm dụng thuốc kháng sinh
Bên cạnh các giải pháp trên, như đã đề cập trong phần nguyên nhân, kháng sinh cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng trẻ biếng ăn bệnh lý. Do đó, khi sử dụng thuốc, ba mẹ phải tuyệt đối cẩn thận, chỉ dùng theo chỉ định của bác sĩ, không được tự ý mua, sử dụng khi chưa có sự cho phép. Nếu sử dụng sai cách, thuốc kháng sinh có thể gây nhiều tác dụng phụ như mất khẩu vị, rối loạn đường ruột, đầy bụng, khó tiêu gây ra tình trạng biếng ăn ở trẻ.
Trẻ biếng ăn bệnh lý là nỗi lo lắng của rất nhiều phụ huynh vì nó ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe, sự phát triển của con. Hy vọng với những thông tin ở trên, mẹ sẽ kịp thời nhận biết được biếng ăn bệnh lý ở trẻ và có cách xử lý nhanh chóng, hiệu quả. Các mẹ nhớ kiên trì, áp dụng đúng cách để cùng bé vượt qua tình trạng biếng ăn nhé.